ITUC 2025 Küresel Haklar Endeksi: Türkiye, bul yıl da en kötü 10 ülke arasında
ITUC 2025 Küresel Haklar Endeksi: Emekçilere Yönelik Hak İhlalleri Rekor Düzeyde
151 Ülkenin Değerlendirildiği Endekste Türkiye, En Kötü 10 Ülke Arasında
Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) tarafından her yıl yayımlanan Küresel Haklar Endeksi, dünya genelinde işçi hakları ihlallerini ortaya koyan tek kapsamlı çalışmadır. 2025 raporu, işçiler ve sendikalar açısından küresel ölçekte derinleşen bir krize işaret ediyor.
Endeks, Avrupa ve Amerika’nın 2014’ten bu yana en kötü puanlarını aldığına; ifade özgürlüğü, toplanma hakkı, toplu pazarlık ve grev hakkı gibi temel özgürlüklerde ciddi gerilemeler yaşandığına dikkat çekiyor. 151 ülkeden yalnızca yedisi en yüksek puanı alabilirken, ortalama ülke skorları beş bölgeden üçünde kötüleşmiş durumda.
Türkiye: En Kötü 10 Ülke Arasında
ITUC Endeksi’nde Türkiye, 2025 yılında da işçiler için en kötü 10 ülke arasında yer aldı. Türkiye’de;
-
Sendikal nedenlerle kitlesel işten çıkarmalar yaşanıyor,
-
Toplu pazarlık hakkı engelleniyor,
-
Sendika üyeleri ve yöneticileri keyfi biçimde tutuklanıyor.
📍 1 Mayıs 2024’te İstanbul’da Taksim Meydanı’na yürümek isteyen 200’ün üzerinde kişi gözaltına alındı. 2 Mayıs’ta 29 kişi daha tutuklandı. Polis, gösterilere gaz bombası ve plastik mermiyle müdahale etti.
📍 DİSK/Dev Sağlık-İş, 10.000 üyesini temsilden dışlayan bir kararla toplu pazarlık hakkını kaybetti.
📍 DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu da dahil olmak üzere birçok üyenin üyeliği keyfi olarak düşürüldü.
Tutuklamalar ve Baskılar
-
DİSK Genel Başkan Yardımcısı Remzi Çalışkan, Genel-İş Başkanı Kemal Göksoy ve eski temsilci Serdar Ekingen, 15 yıl öncesine dayandırılan suçlamalarla tutuklandı.
-
DİSK/Sosyal-İş üyesi ve toplu pazarlık uzmanı İsmet Arslan, kanser tedavisi gördüğü dönemde cezaevine kondu.
-
2025 Mart’ında Arslan ile birlikte Eğitim-Sen üyeleri Yusuf Eminoğlu ve Giyasettin Yiğit serbest bırakıldı. Ancak yargılamaları sürüyor.
Dünyada Durum: Hak İhlalleri Derinleşiyor
📌 İşçilerin %72’si adalete erişemiyor (2024’te bu oran %65’ti).
📌 Grev hakkı, ülkelerin %87’sinde ihlal ediliyor.
📌 Sendika kurma hakkı %74, toplu pazarlık hakkı %80 oranında engelleniyor.
📌 İfade ve toplanma özgürlüğüne yönelik saldırılar rekor seviyeye (%45) ulaştı.
ITUC’den Çağrı: Demokrasi İçin Mücadele, Herkes İçin Adil Gelecek
ITUC, yayımladığı raporda “Herkes İçin Adil Bir Gelecek İçin Demokrasi” kampanyasını ilan etti. Devletlerin ve şirketlerin işçilerin haklarına karşı yürüttüğü baskılara karşı tüm sendikaları küresel dayanışmaya çağırdı.
