Image Map

DİSK Etkinlikler Dizini (1964-1996)

(DİSK tarihi yazılımı devam etmektedir. Aşağıdaki yazı DİSK’in kuruluşundan 1996 yılına etkinliklerini içermektedir)

İşçi sınıfı tarihi için bir başlangıç…

  • Demokrasinin eksikliği kendini her alanda hissettiriyor. Özellikle de işçi sınıfının tarihinde.
  • Yasakçı zihniyetin yarattığı korkular kurumları belgelerden kaçar hale getirmiş.
  • Korunan belgelerin akibeti ise baskınlarla toparlanıp götürülmüş, yani korkulan başa gelmiş.
  • 12 Mart, 12 Eylül ve daha nice olayda ellerine geçen her kitabı, her kitabı toplamayı marifet saymışlar.
  • Kişisel arşivler bile talan edilmiş. Dolayısıyla işçi sınıfının özellikle de DİSK’in tarihe damgasını vuran nice etkinliğinden geriye yalnızca ikinci veya üçüncü el bilgiler kalmış.
  • Oysa tarih belge demektir, belgesiz tarih eksik ve çoğunlukla da yanlışa götmektedir.
  • DİSK 30 yıllık kısa ömrü içinde geçirdiği badirelerle tarihine tanıklık edecek çok sayıda dökümanını yitirmiş bir örgüt.
  • Özellikle 12 Eylül yargımaları sürecinde “suç” bulma telaşındaki savcıların, görevlilerinin didik didik ettikleri tonlarca evrak yok oldu gitti. belki de bugün kullandığımız birçok kağıdın hamurunda bu tarihten parçalar yer alıyor.
  • DİSK yeniden çalışmalarına başladığında yep yeni bir kuşakla karşı karşıya kaldı. Büyük çoğunluğu 1960-70 döneminin mücadelesinden habersiz olan bu kuşak, 12 Eylül’ün yasakçı zihniyetinin hukuk düzeniyle çalışma yaşamına girmişti.
  • Bu kuşaklara tek yanlı bir propaganda uygulanmış ve geçmiş tahrif edilerek anlatılmıştı. Onların bildiği bir anlamda resmi bir tarihti. İşte bu kuşaklara bu sahip oldukları ama daha çok da sahip olamadıkları birçok hakkın nasıl kazanıldığının öğretilmesi bir zorunluluk. Çünkü onlara içine sokuldukları sınırların kaderleri olduğu ezberletilmiş.
  • Bunu değiştirmek, işçi sınıfının gerçek tarihiyle tanışmalarını sağlamak DİSK’in görevi. Bu görev her şeyden önce yıllar boyunca yalan yanlış bilgilerle karalanan ve daha da önemlisi tarihe damgasını vuran bir örgüt olmasından kaynaklanıyor.
  • Bugün tarihimizi yazmak için birçok belgeye sahip değiliz. Ama biryerden başlamamız gerektiğine inanıyoruz.
  • DİSK’in mücadelesinin satır başlarından oluşan bu denemenin işçi sınıfı tarihinin yazılmasında bir ilk adım olmasını diliyoruz Mücadelede şehit düşen arkadaşlarımızı bir kez daha saygıyla anıyoruz.

1963

  • Kavel işçileri Anayasa’da ifade edilen grev hakkını ilk kez fiilen kullandı. Yılbaşı ikramiyelerinin ödenmemesi, ücretlerinin azaltılmak istenmesi, işçilere sendikadan istifa etmeleri için baskı yapılması ve dört temsilcinin işten çıkarılması üzerine Kavel işçileri 28 Ocak’ta beş günlük oturma grevi başlattı.
  • İşveren on işçiyi daha işten çıkardı. İşten çıkarılan işçiler aileleriyle fabrika önünde nöbete geçti.
  • Grevin beşinci gününde fabrika polis zoruyla boşaltıldı ve işveren lokavt ilan etti. 4 Şubat’ta işçiler ve memurlar fabrikaya sokulmadı. 5 Şubat’ta gazetelerde yeni işçi alımı için ilan yayınlandı.
  • Kavel işçisi aileleriyle birlikte gece gündüz demeden fabrika önünde beklemeye başladı. Fabrikaya mal giriş ve çıkışına izin verilmedi. 4 Mart’ta işveren tüm istekleri kabul etti ve grev sonuçlandırıldı.
  • Kavel işçilerinin greve çıkışı üzerine uzun süredir gündeme getirilmeyen Toplu Sözleşme, Grev ve Lokavt Yasası çıkarıldı. Yasaya konulan ek bir madde ile grev sırasında tutuklanan işçiler serbest bırakıldı.

 

1964

  • MESS ile T. Maden-İş arasında yürütülen toplu sözleşmelerin uyuşmazlıkla sonuçlanması üzerine Sungurlar Kazan fabrikasında 17 Ağustos’ta greve çıkıldı. Türk-İş yönetimi sendikadan grevi sona erdirmesini istedi. Bu olay Türk-İş’ten kopuş sürecindeki tohumlardan biri oldu.

 

1965

  • İzmir’de kurulu Kula ve Yün Mensucat fabrikalarında çalışan iki bin iki yüz yedi işçi toplu sözleşme uyuşmazlığı nedeniyle greve çıktı.
  • Türk-İş’in imzaladığı sözleşmeyi kabul etmeyen işçiler grevi sürdürdü. 10 ve 12 Şubat’ta polisin müdahalesi üzerine çıkan çatışmalarda çok sayıda işçi gözaltına alındı. Uluslararası düzeyde de yoğun destek gören grev 4 Mart’ta sonuçlandı.
  • Karadon kömür ocaklarında çalışan beş bin işçi liyakat zammı dağıtımında işverenle sendika arasındaki işbirliğini protesto etmek amacıyla 4 Mart’ta direnişe geçti.
  • Çıkan olaylarda iki mühendis yaralandı. Bölgeye polis ve jandarma birlikleri gönderildi. Aralarında T. Maden-İş Genel Başkanı Mehmet Alpdündar’ın da bulunduğu kırk dokuz işçi gözaltına alındı.
  • 11 Mart’ta Kozlu ocaklarında başlayan çatışmada jandarmanın açtığı ateş sonucu Satılmış Tepe ve Mehmet Çavdar yaşamını yitirdi, on işçi ve on iki jandarma yaralandı.
  • İşçiler bir mühendisi rehin aldılar, yaralı arkadaşlarını sakladılar.
  • Bölge üzerinde savaş uçakları gezdi.

 

1966

  • Paşabahçe Cam Fabrikalarında çalışan iki bin iki yüz işçi toplu sözleşme uyuşmazlığı nedeniyle 1 Şubat’ta greve çıktı.
  • Grev, Türk-İş tarafından işçilere rağmen bitirilmek istendi. Türk-İş, 22 Şubat’ta işçilerin ve sendikanın bilgisi dışında toplu sözleşmeyi imzaladı. İşveren sözlemenin hemen ardından yüz otuz sekiz işçiyi işten çıkardı.
  • İşçiler 26 Şubat’ta yapılan haksızlıkları ve Türk-İş’i protesto etmek için geniş katılımlı bir yürüyüş yaptı.
  • 29 Mart’ta Türk-İş grevin bitirildiğini açıkladı. İşçiler ve sendika grevi sürdürme kararında ısrarlı oldukları ilan ettiler. İşçilerin grevi sürdürme kararını destekleyen sendikalar “Sendikalararası Dayanışma”yı kurdu. SADA’ya katılan sendikalardan bazıları Türk-İş’ten geçici olarak ihraç edildi.
  • Bakanlar Kurulu 21 Nisan’da  grevi bir ay ertelediğini açıkladı, ancak işçiler işbaşı yapmadılar.
  • Artan baskılar üzerine işçiler 25 Nisan’da bir ay sonra greve devam etmek üzere işbaşı yaptı.
  • Çorum Belediyesi yetmiş iki işçinin işine son verdi. Diğer işçilerin ise statüleri değiştirilip, ücretleri düşürüldü.
  • İşverenin bu tavrı üzerine işyerinde örgütlü Genel-İş harekete geçti. Sendika Genel Başkanı Abdullah Baştürk’ün de aralarında bulunduğu elli dört işçi Çorum’dan yalınayak başlattıkları yürüyüşü 3 Ağustos’ta Anıtkabir’de tamamladı.
  • Sendikanın açtığı dava 5 Ağustos’ta işçiler lehine sonuçlandı. Belediye Başkanı mahkeme kararını uygulamayınca işçiler bu kez 15 Ağustos’ta İstanbul’a yürüyüşe geçti.
  • Bolu, Hendek, Düzce, Adapazarı ve İzmit’te geniş katılımlı karşılamalarla desteklenen işçiler başarıya ulaştı.

 

1967

  • 12 Şubat’ta T. Maden-İş, Lastik-İş, Basın-İş, Gıda-İş ve T. Maden-İş (Zonguldak) sendikalarının ortak (kuruluş) genel kurulları, İstanbul, Çemberlitaş, Şafak Sineması’nda toplandı.
  • Beş sendikanın delegelerinin ortak kararıyla Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, DİSK kuruldu.
  • 13 Şubat’ta DİSK’in kuruluş başvurusu yapıldı ve kuruluş ilan edildi.
  • DİSK 1. Genel Kurulu 15 Haziran’da Bank-Sen-İş Kongre Salonu’nda toplandı.
  • Antidemokratik İş Kanunu’nu protesto etmek için 24 Haziran’da Ankara’da bir miting düzenlendi. Tandoğan Meydanı’nda yapılan bu mitingde Çetin Altan, Kemal Türkler, İbrahim Güzelce, Rıza Kuas ve Alpaslan Işıklı birer konuşma yaptı. Bu miting Konfederasyonun kuruluşundan sonra gerçekleşen ilk kitlesel eylem olması bakımından tarihi bir önem kazandı.
  • İstanbul’da kurulu Gevriyeloğlu Mensucat fabrikasında çalışan Tekstil üyesi işçiler uyuşmazlık üzerine greve çıktı. İşçiler boş oturmamak için çevre park ve sokakları temizlemeye başladı. Polis bu eylemi önlemeye çalıştı. Grev 29 Ağustos’ta anlaşmayla kaldırıldı.
  • Singer fabrikası, satış mağazaları ve Anadolu şubelerinde çalışan işçiler sendikal çalışmaları nedeniyle işten çıkarılan arkadaşları ile dayanışma amacıyla 31 Temmuz’da direnişe geçti. Fabrikaya girmek isteyen Amerikalı işverene kimlik soran bir işçinin yüzünde sigara söndürülmesi üzerine büyük bir gerginlik yaşandı. Grev yapan işçilere saldırılar yapıldı, bazı işçiler dövüldü. 19 Eylül’de grevin yasalara uygun olmadığı kararı alındı, ancak işçiler direnişini sürdürdü.

 

1968

  • DİSK 2. Genel Kurulu 24-25 Şubat tarihlerinde Törkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) salonunda toplandı.
  • Kozlu ve Üzülmez’de maden ocaklarında yirmi beş bin işçi direnişe geçti. İşçileri dağıtmak için Ankara ve Karabük’ten gelen toplum polisi ve jandarma ile işçiler arasında çatışma çıktı. On üç polis yaralandı, bir başkomser kayboldu. Olaylar sonrasında köyüne dönmekte olan iki maden işçisi öldürüldü.
  • DİSK/Lastik-İş Genel Başkanı Rıza Kuas, işçiyi hırsız gibi gören zihniyetle mücadele amacıyla 15 Temmuz’da “Üstünü Aratma” kampanyasını başlattı.

 

1969

  • ABD 6. filosunu protesto için DİSK ve üniversite öğrencilerinin birlikte düzenlediği Taksim’deki mitinge gericiler saldırdı. Turgut Aytaç ve Duran Erdoğan öldü, yüzlerce kişi yaralandı. Olay tarihe “Kanlı Pazar” olarak geçti.
  • Singer fabrikasında çalışan beş yüz yirmi DİSK/T. Maden-İş üyesi işçi sendika seçme özgürlüğünü savunmak, işten çıkarmaları protesto etmek ve haftalık çalışma süresinin 48 saate indirilmesi için 11 Ocak’ta işyerini işgal etti. İşçiler fabrikaya girmek isteyen polislerle beş saat süren bir çatışmaya girdi. Çatışma sonrasında işçiler fabrikayı marşlar söyleyerek terk etti.
  • Türkiye’de ilk kez bir sinemada grev ilan edildi. Yeni Sinema’da çalışan ve OLEYİS üyesi on dokuz işçi 11 Ocak’ta greve başladı. Grev 26 Ocak’a kadar sürdürüldü.
  • Çorum, Alpagut linyit işletmesinde çalışan maden işçileri ücretlerini alamadıkları için 13 Haziran’da direnişe geçti ve ocakların işletilmesine el koydu. İşçiler, üretimi yüzde elli artırarak birikmiş ücretlerini aldılar. Jandarmanın yaptığı müdahale sonrasında direniş sona erdirildi.
  • Türk Demir Döküm fabrikasında çalışan iki bin üç yüz T. Maden-İş üyesi işçi toplu sözleşme görüşmelerinin sürüncemede bırakılması nedeniyle 1 Ağustos’ta fabrikayı işgal etti. Polisin direnişi kırmak için 5 Ağustos’ta fabrikaya müdahale etmesi üzerine çatışma çıktı. Askeri birlikler fabrikayı sarınca işçiler fabrikayı terk etti. 13 Ağustos’ta direniş yeniden başladı ve 19 Ağustos’ta Koç Holding ile T. Maden-İş arasında bir protokol imzalandı.
  • Gamak Elektrik fabrikasındaki bir aydır ücretlerini alamayan ve işten çıkarılan yüz yirmi dört kişinin işe dönmesini isteyen üç yüz işçi 29 Aralık’ta fabrikaya girmeye çalıştı. İşçileri önlemek isteyen polislerin açtığı ateş sonucunda işçi Şerif Aygün şehit oldu.

 

1970

  • DİSK’e geçmek isteyen Sungurlar işçilerinin seçme özgürlüğü kısıtlanmak istenmesi ve işverenin sendika aidatını Çelik-İş’e vermesi üzerine 9 Nisan’da fabrika işgal edildi. Mayıs ayı süresince kısa süreli işgal olayları sürdü. 13 Mayıs’ta işçiler işvereni fabrikaya sokmadılar. Askeri birliklerin gelmesi üzerine yapılan tartışmalardan sonra fabrika boşaltıldı ancak fabrika önünde bekleyiş sürdürüldü. 23 Mayıs’ta işveren işçilerin talebini kabul etti ve zafer işçinin oldu.
  • DİSK 3. Genel Kurulu, 13-15 Haziran tarihlerinde Yeşilköl’de, Çınar Oteli salonunda toplandı.
  • İktidar, Türk-İş’in de desteğiyle 274 ve 275 sayılı yasaları değiştirerek DİSK’i fiilen etkisiz kılmayı, sendika seçme özgürlüğünü ortadan kaldırarak sendikal tekel yaratmayı hedefledi. Bu girişim karşısında DİSK Anayasa’nın tanıdığı direnme hakkını kullanacağını açıkladı. İşçiler sendikalarına ve özgürlüklerine getirilen bu kısıtlama nedeniyle 15-16 Haziran’da İstanbul sokaklarını işgal ettiler. İstanbul ve çevre illerdeki tüm fabrikalarda üretim durdu, işçiler kent meydanlarına aktı. Haliç köprüleri açıldı. Boğaz’da vapur ve motor ulaşımı kesildi. 16 Haziran’da, Kadıköy Meydanı’nda polislerin, sayıları onbinleri aşan işçi kitlesinin üzerine açtığı ateş sonucu Mutlu Akü Fabrikası’dan Yaşar Yıldırım, Vinleks’ten Mustafa Bayram ve Cevizli Tekel Fabrikası’ndan Mehmet Gıdak adlı işçilerle birlikte bir esnaf ve bir de polis yaşamını yitirdi, yüzlerce işçi yaralandı.
  • Sıkıyönetim ilanına ve işverenlerin işbaşı yapılması konusunda askerleri yardıma çağırmasına rağmen Türk Demir Döküm, Sungurlar, Derby, Elektrometal, Rabak, Auer, Çelik Endüstrisi, Otosan, Arçelik, Vita başta olmak üzere birçok işyerinde direnişler sürdü.
  • Sendikalar ve toplu sözleşme yasalarında yapılmak istenen değişiklikleri protesto etmek için İzmir’de Lastik-İş, T. Maden-İş ve Gıda-İş’e bağlı işyerlerinde 18 Haziran’da bir gün süreli grev yapıldı.
  • 15-16 Haziran direnişine katıldıkları gerekçesiyle ücretleri kesilen Gıslaved işçileri 13 Ekim’de başlattıkları oturma grevini, direnişe döndürdü. Güvenlik güçleri fabrikaya girmek için iş makinaları kullanıp duvarı yıktı, içeri girdiklerinde işçilerin üzerine ateş açıldı ve Lastik-İş üyesi Hüseyin Çapkan öldü. Yarım saati aşan bir çatışmanın sonucunda çok sayıda işçi de yaralandı.
  • Çapkan binlerce işçinin katılımıyla gerçekleşen bir cenaze töreniyle son yolculuğuna uğurlandı.
  • Aliağa rafinerisi inşaatında çalışan Yapı İşçileri Sendikası üyesi iki yüz seksen işçi 6 Ağustos’ta greve başladı. İşveren, grevi kırmak için çeşitli baskı yöntemlerine başvurdu. 22 Ağustos’ta şantiyeye mühendisleri taşıyan aracın şoförü Yapı İşçileri Sendikası Genel Başkanı Necmettin Giritlioğlu’nu öldürttü. İşçiler tarafından yakalanan şoförün AP’li olduğu ve işveren tarafından yönlendirildiği açıklandı.

1971

  • Türk-İş’in işçi sınıfına ters bir konuma düştüğü görüşünde olan dört sendika “Türk-İş Genel Kurulu öncesinde 14 Ocak’ta yönetimi eleştiren “Dörtler Raporu”nu yayınladı.
  • Pancar Motor fabrikasında çalışan Maden-İş üyesi üç işçinin işten çıkarılması üzerine 26 Ocak’ta işçiler, yanlarına üç arkadaşlarını da alarak fabrikaya soktular. İşçiler Çelik-İş’e geçmeleri için baskı yapan ustabaşının ellerini bağlayarak işverenin kapısına bıraktılar.
  • 12 Mart Muhtırası verildi. Genel Kurmay ve kuvvet komutanlarının imzasını taşıyan Muhtıra, Cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Senatosu ve TBMM Başkanlarına aynı anda verildi. Muhtırarın radyodan okunmasının hemen ardından Süleyman Demirel Başbakanlığındaki hükümet istifa etti.
  • Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası’ndaki grevde işverenin fabrikadan mal çıkarma girişimi nedeniyle çıkan çatışmada bir işçi öldürüldü.

 

1972

  • Sıkıyönetim bütün grev, direniş ve toplantıları yasakladı ve izne tabi kıldı.

 

1973

  • DİSK 4. Genel Kurulu 12-13 Şubat tarihlerinde Şişli’de, Nis Düğün Salonu’nda toplandı. Genel Kurul’da toplu sözleşme yetkisinin alınmasında en geçerli ve en kısa yolun “Referandum” olduğu savunuldu.
  • DİSK, 14 Ekim’de yapılacak genel seçimlerde CHP’yi destekleme kararı aldı. Yönetim Kurulu’nun 8 ve 12 Eylül tarihlerinde  yaptığı iki toplantı sonucunda alınan kararın gerekçesini şu şekilde açıklandı;
  • “- 12 Mart sonrası tavrı,
  • – Anayasa ve demokratik hayata aykırı yasaların iptali için uğraş vermesi,
  • – İnsanca ve demokratik bir çalışma hayatını gerçekleştirecek bir düzen değişikliği anlayışına yönelmesi,
  • – Grevleri yasaklayan, lokavtları serbest bırakan devlet politikasına karşı çıkması,
  • – Seçim bildirgesinde ‘halkının bütün fertlerinin yaşama ve çalışma koşullarının demokrasi ve özgürlükler içinde gelişmesini ve mutluluğa ulaşmasını sağlayıcı tedbirler’ getirmeyi öngörmesi,”
  • “DİSK 1973 genel seçimlerinde Anayasal özgürlükleri ve demokratik hakları ve uygarlıkçı bir anlayışı savunan tek parti durumunda olduğu için işçileri, köylüleri, esnafı, memurları ve tüm dar gelirli vatandaşı CHP’ye oy vermeye çağırır.
  • DİSK’in bu çağrısı nedeniyle İstanbul Cumhuriyet Savcılığı’nca soruşturma açıldı. 14 Ekim seçimlerinde gerici cephe ağır bir darbe aldı.
  • Sıkıyönetim bazı illerde kaldırıldı.
  • DİSK, 9 Aralık’ta yapılan yerel yönetim seçimlerinde de CHP’yi destekleme kararı aldı.

 

1974

  • Referandum hakkını kullanmak isteyen Ülker Fabrikası işçilerine polis panzerlerle saldırdı, iki işçi yaralandı.
  • Olaylar Ülker işçilerinin 11 Mart’ta Türk-İş’e bağlı Tekgıda-İş’ten topluca istifa ederek DİSK/Gıda-İş’e üye olmalarıyla başladı. Tekgıda-İş, işçilerin istifalarını görmezden gelerek aylardır oyaladığı toplu sözleşme sürecini gizlice başlattı. Durumdan haberdar olan işçiler 2 Ağustos’ta topluca Bölge Çalışma Müdürlüğüne şikayette bulundular ve sürecin durdurulmasını istediler. Tekgıda-İş, Ülker işvereniyle ücret zammı bile içermeyen toplu sözleşme imzalandı ve 5 Ağustos’ta Bölge Çalışma Müdürlüğüne gönderdi. Bununla da yetinmeyen Tekgıda-İş, 5 Eylül’de bu kez işkolu düzeyinde bir sözleşme imzaladı. Bu arada Ülker işvereni işçilerin DİSK’e geçişini önlemek için bazı işçileri para ile kandırmayı denedi ama kararlılık karşısında geri çekildi. İşçilerin aldıkları karardan dönmeyeceğini gören işveren DİSK/Gıda-İş ile bir protokol imzalamayıkabul etti. Ancak bu sözünde de de durmadı.
  • İşverenin Gıda-İş’i tanımadığını açıklaması üzerine işçiler 17 Eylül’de fabrikada üretimi durdular. Mesai bitiminde evlerine girmeyen işçiler kapıları kaynakla kapatıp direnişe geçti. Polis gece fabrika kapılarını panzerlerle yıktı, içerideki işçiler elektrikli coplarla kıyasıya dövüldü.
  • Ertesi gün fabrika müdürü ve Tekgıda-İş işyeri baştemsilcisi kapıda birlikte durarak, Gıda-İş üyelerini içeri almadı. Tekgıda-İş ve işveren işçileri yıldırmak için her yolu denedi. Kendilerine komando adını veren faşist çeteler devreye sokuldu. Tekgıda-İş yöneticilerinin sendikanın arabasıyla getirdiği faşist çeteler Ülker işçisi Ahmet Özçelik’i bıçakla yaraladı. İşveren, sarı sendika ve faşist çetelerin ortaklaşa tertiplediği saldırılar artarak sürdü.
  • İskenderun Demir Çelik Fabrikası inşaatı işçilerinin haklarının ve sendika seçme özgürlüklerinin kısıtlanması nedeniyle 16 Haziran’da miting yapıldı. Yirmi bini aşkın bir işçi kitlesinin katıldığı miting sonrasında dört yüz işçi gözaltına alındı.
  • DİSK/Petro Kimya-İş Sendikası üyesi Ümit Tok, Petkim işyerinde yapılan işyeri temsilciliğini kazanıp baştemsilci olunca, seçimi kaybeden faşistler tarafından 10 Temmuz’da katledildi.
  • DİSK, “Kıbrıs Barış Harekatı”nı destekledi. Genel Başkan Kemal Türkler ve T. Maden-İş Genel Başkan Vekili Şinasi Kaya Ekim ayı içinde bir dizi ziyaret gerçekleştirerek Avrupalı sendikacılara Kıbrıs’a yapılan çıkarmanın gerekçesini anlattı. Bu arada DİSK ve üyesi sendikalar işyerlerinde bir yardım kampanyası açtı.
  • Gıda-İş, kurucu olduğu DİSK’in temel ilkelerinden olan işçinin doğrudan doğruya söz ve karar sahibi olmasına yeni bir adım kazandırdı. Genel Yönetim Kurulu 29 Kasım’da yapılan toplantısında, “Türkiye Gıda Sanayii işçileri Sandikası İşyeri İşçi Konseyleri Seçim ve Görevlerine Ait Yönetmelik’i kabul etti. Bu yönetmelik yıllarca büyük bir titizlikle uygulandı.

 

1975

  • Beko Teknik Ticaret’te çalışan işçilerin DİSK/T. Maden-İş’e üye olmalarına rağmen Cevher-İş sahte üye fişleriyle Çalışma Müdürlüğüne başvurunca olay İş Mahkemesine gitti. 17 Ocak’ta Adliye Sarayı’nda yapılacak duruşmaya topluca gitmek isteyen işçilerin önü polis panzerleriyle kesilmek istendi. Çıkan çatışmada bir kısmı kadın çok sayıda işçi ve polis yaralandı.
  • Northern Electric Fabrikası’nda çalışan bin üç yüz işçi DİSK/T. Maden-İş sendikasına geçti. İşveren sendikayı tanımadığı açıkladı ve 20 işçiyi işten çıkardı. Direnişe geçen işçilere 13 Mart’ta polisler saldırdı. Direniş 31 Mart’ta işverenin tüm koşulları kabul etmesiyle sonuçlandı.
  • DİSK 5. Genel Kurulu 21-24 Mayıs tarihlerinde Tepebaşı’ndaki Kazablanka Düğün Salonu’da toplandı.
  • DİSK/T. Maden-İş’e üye olan Sungurlar işçileri, işverenin sendikayı tanımadığını açıklaması üzerine 11 Ağustos’ta direnişe geçti. İşveren fabrikada çalıştırdığı kimi MHP’lieri silahlandırarak işçilerin üzerine saldırttı. Demir çubuk ve tabancaların kullanıldığı saldırı sırasında üç işçi yaralandı. Üç ay süren direnişin sonunda işveren büyük bir dayanışma örneği gösteren işçilerin taleplerini kabul etti ve 26 Kasım’da bir protokol imzalandı Direniş sürecinde işçiler ve aileleri yaptıkları çeşitli gösteri ve toplantılarla etkili bir mücadele sergiledi.
  • İlk Milliyetçi Cephe hükümeti kuruldu, faşist saldırılar tırmandı.
  • 6 Eylül’de İzmir, 20 Eylül’de İstanbul “Demokratik Hak ve Özgürlükler İçin Mücadele Mitingleri” yapıldı.
  • Mitingler öncesinde İzmit ve İzmir’de DİSK Bölge Temsilciler Kurulu toplantıları yapıldı. İzmit’te yapılması planlanan mitinge izin verilmedi. 14 Eylül’de İstanbul Spor ve Sergi Sarayı’nda üç bin kişinin katılımıyla Genel Temsilciler Meclisi yapıldı.
  • Çeşitli demokratik kitle örgütleri tarafından da desteklenen Demokrasi Mitingleri onbinlerce işçinin katılımıyla işçi sınıfının demokrasi mücadelesindeki kararlılığını gösterdi.
  • Adana’da kurulu ÇÜMİTAŞ işyerinde DİSK/T. Maden-İş’in sürdürdüğü grevde görevli sendika uzmanı Nurettin Çavdargil, işverenvekili ve bir mühendisin kullandığı bir araçla ezilmek istendi (Ekim). Çavdargil’in ağır yaralandığı bu olay sonrasında işveren işçilerin taleplerini kabul etti.
  • Nusaybin bölgesinde çalışan Devrimci Toprak-İş üyesi üç bin işçi pamuk toplama ücretlerinin artırılması için 29 Eylül’de direnişe geçti. Toprak ağalarının çalıştırmak için dışarıdan getirdiği işçiler de direnişe katıldı.
  • DİSK’e bağlı sendikalara üye işçiler 1 Kasım’da Adana’da bir yürüyüş yaptı. İşçilere karşı artan baskıları ve yasa dışı davranışları protesto etmek için yapılan yürüyüşte referandum isteği dile getirildi ve “Bağımsız Türkiye” sloganları atıldı.
  • DİSK, kuruluşundan itibaren tüm çalışanların grevli ve toplu sözleşmeli  sendika hakkının en önde gelen savunucusu oldu. Bu hakkın kazanılması için kamu çalışanlarıyla ortak etkinlikler düzenledi, kamu çalışanları örgütlerinin düzenlediği etkinlikleri destekledi. Taleplerin ortaklaştırılması doğrultusunda 29 Kasım’da DİSK, TİB, TMMOB, Töb-Der, TÖD, Tüm-Der, Tüs-Der ve TÜTED ortak bir forum düzenledi.
  • Tariş fabrikalarında çalışan yüzlerce işçi topluca DİSK/Tekstil Sendikasına üye oldu. Tariş Genel Müdürü, eski AP milletvekili Orhan Barut, işçileri sarı sendika Mensucat-İş’e geçmeleri için tehdit etti. İşçilerin iradesini görmezden gelen iktidar ve yönlendirdiği işletme yönetimi 10 Aralık’ta iki yüz kadar faşist militanı fabrikaya getirdi. Fabrikanın ışıkları söndürüldü, elerinde tabancalar, bıçaklar olan “komandolar” önlerine gelen işçilere saldırdı, birçok işçi yaralandı.
  • Yaralı işçiler kaldırıldıkları SSK Hastanesinde yine faşist çetelerin saldırısına uğradı. Bir işçiyi camdan atmaya çalışan faşistler son anda hastane çalışanlarının müdahalesiyle kurtarıldı.
  • İşletme yönetimi 19 Aralık’ta yüz elli kadar faşist militanı yine fabrikaya sokunca işçiler işbıraktı. Yoğunlaşan baskı ve saldırılar üzerine Tariş işçileri 24 Aralık’tan itibaren can güvenliklerinin kalmadığını açıklayarak süresiz olarak işbırakma eylemi başlattı.
  • İstanbul, Vatan Hastanesi’nde çalışan ve Devrimci Sağlık-İş’e üye yüz on beş işçi toplu sözleşme uyuşmazlığı nedeniyle 25 Aralık’ta greve başladı. Sendika Genel Başkanı Cemil Orkunoğlu ve Genel Saymanı 25 Ocak’ta grev çadırında bulundukları sırada, işveren vekili konumundaki Başhekimin kardeşi tarafından bıçakla yaralandı.
  • Seydişehri Alüminyum Fabrikalarındaki işçilerin örgütlü olduğu Özgür Alüminyum-İş Sendikası’nın genel kurulunda DİSK’e katılma kararı alması üzerine işçilere yönelik çeşitli saldırılar başladı.
  • 26 Aralık’ta “komandolar” işçilere saldırdı, Hasan Kadıoğlu öldü, dördü ağır on beş işçi yaralandı.
  • 28 Aralık’ta bildiri dağıtan işçilere Ankara plakalı araçlardan ateş açıldı. Saldırganlar rasgele yağdırdıkları kurşunlarla kendi arkadaşları olan MHP’nin gençlik kolu başkanını da öldürdüler. Olay sırasında 4 işçi yaralandı. Provokatörler çeşitli söylentilerle halkı tahrik etmeye çalıştı. Gruplar halinde parti, dernek, sendika binalarına saldırılar düzenlediler.
  • 29 Aralık’ta Özgür Alüminyum-İş binası bombalandı. Halkı galeyana getirmek için yayılan “DİSK bin beş yüz kişilik kuvvet gönderiyor” şeklindeki bir söylenti beklenenin aksine olayların yatışmasına neden oldu.
  • İşçiler bir yandan saldırılarla yıldırılmak istenirken diğer taraftan sarı sendikalar devreye sokuldu. Türk-İş’e bağlı Türk Metal-İş sahte üye fişi düzenleyerek toplu sözleşme yetkisi almaya çalıştı. Yapılan sahtekarlık bilirkişi heyetince tespit edildi. Yetki davasını yürüten mahkeme heyeti can güvenliklerinin olmadığı gerekçesiyle davadan çekildi.
  • SSK’da çalışan otuz bin işçi, sendikalaşmayı önlemek amacıyla iktidarın aldığı bir kararla memur statüsüne alındı. Bu keyfi tutum üzerine yaygın direnişler yaşandı. Sosyal-İş’in üyesi olan bin dört yüz yirmi sekiz SSK işçisi işten çıkarıldı. Türk-İş işçilerin sendika hakkı için verdiği mücadeleyi “yasadışı” olarak niteledi.

 

1976

  • AP milletvekili Murat Bayrak’ın sahibi olduğu Sancak Tül Fabrikası’nda çalışan üç bin işçi 28 Ocak’ta tüm siyasi parti başkanlarına gönderdikleri birer mektupla MHP’li komandoların baskısı altında tutulduklarını ve asgari ücretin altında bir ücretle çalıştırıldıklarını belirttiler. İşçiler hiç bir sendikaya üye olamadıklarını ve kendilerine iş kanunlarının bile uygulanmadığını açıkladılar.
  • DİSK/Yeni Haber-İş’in örgütlü olduğu İstanbul Telefon Başmüdürlüğüne bağlı beş şantiye, taşıtlar amirliği ve Ümraniye PTT fabrikası işçileri 11 Mart’ta greve başladı. Grevin birinci gününde faşist çeteler grevdeki işçilere saldırdı.
  • DİSK Genel Sekreteri ve Basın-İş Genel Başkanı İbrahim Güzelce 11 Nisan’da öldü. 14 Nisan’da yapılan cenaze töreni büyük bir antifaşist gösteriye dönüştü.
  • 51 yıllık bir aradan sonrasında ilk büyük kitlesel 1 Mayıs kutlaması DİSK’in öncülüğünde İstanbul, Taksim Meydanı’nda onbinlerce emekçinin katılımıyla yapıldı.
  • Yeraltı Maden-İş’in örgütlü olduğu Yeni Çeltek Kömür ve Madencilik AŞ işyerinde çalışan 980 işçi 5 Mayıs’ta greve başladı. Bu grev madencilik işkolunda ilgili yasalar uyarınca yapılan ilk grev olması bakımından özel bir öneme sahip oldu. 23 gün süren grev sırasında maden işçileri ile işletmede hissesi bulunan Pancak Üreticileri Kooperatifi üyesi köylüler arasında sıkı bir dayanışma sağlandı.
  • Bursa Tofaş Fabrikası işçisi, DİSK/T. Maden-İş üyesi Muammer Çetinbaş, Türk Metal-İş Sendikasına ait bir araçla gelen faşistler tarafından katledildi. Saldırı sırasında bir işçi de yaralandı. Cinayet, Bursa’da onbinlerin katıldığı bir mitingle protesto edildi. Lastik-İş üyeleri saldırıyı protesto için bir günlük iş bırakma eylemi yaptı.
  • Edirne’de kurulu Kartaltepe fabrikasında çalışan DİSK/Tekstil üyesi işçiler 25 Ağustosta faşist çetelerin saldırısına uğradı. Saldırıda bir işçi bıçakla yaralandı.
  • 1 Eylül Dünya Barış Günü, “Faşizme Karşı Direnen Şili Halkı ile Dayanışma” günü olarak yaygın etkinlikler kutlandı.
  • DİSK/Dev Maden-Sen üyesi maden işçilerinin toplu sözleşme uyuşmazlığı nedeniyle 2 Eylül’de başlatıkları grev tam bin üç yüz gün sonra 26 Ekim 1979’da zaferle sonuçlandı.
  • Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen DGM Yasası, MC hükümeti tarafından yeniden çıkarılmak istendi. DİSK 16 Eylül’de bir günlük “Genel Yas” eylemi yaptı. Yüzbinlerce işçi iş bıraktı. DİSK yeni bir eylem tarzı uygulayarak, yüzlerce araçlık bir konvoyla İstanbul caddelerinde trafiği felç etti.
  • DİSK/Barder-İş Genel Başkanı Kenan Budak 2 Kasım’da uğradı silahlı bir saldırıda yaralandı. Daha önce AP Fatih Gençlik Kolu Başkanını öldürmekten sanık bir kişi tarafından yapılan saldırıda Budak’ın yanında bulunan Mustafa Gündoğdu da yaralandı.
  • Profilo Fabrikası’nda Genel Yas eylemine katıldıkları gerekçesiyle işten çıkarılan arkadaşlarına sahip çıkan işçiler direnişe geçti. Polisin silahlı saldırısı sonucunda işçi Yakup Keser öldü, çok sayıda işçi yaralandı.
  • DİSK, Genel Yas eylemi nedeniyle işten çıkarılan üyelerine sahip çıktı. DİSK Dayanışma Fonu ve İşsizlik Fonu kuruldu.
  • DİSK/Gıda-İş üyesi Ülker işçileri 9 Aralık’ta bir grup faşist çetenin saldırısına uğradı, bir işçi yaralandı.
  • DİSK/Genel-İş üyesi İstanbul Belediyesi işçileri ücretleri ve birikmiş haklarını almak için 14 Aralık’ta direnişe geçti. İşçiler 16 Aralık’ta Vatan Caddesinde başlayan ve Beyazıt, Eminönü, Karaköy hattı üzerinden Beşiktaş’a kadar uzanan bir yürüyüş yaptı. İşçilere bu yürüyüş sırasında iki yüz araç eşlik etti. Yine aynı saatlerde elli araçlık bir konvoy oluşturan işçiler Üsküdar’dan Bostancı’ya kadar bir gösteri düzenledi. İşçilerin direnişi 5 Ocak’ta sona erdi.

 

1977

  • İstanbul’da kurulu Yapağı Yıkama Fabrikasında çalışan DİSK/Tekstil üyesi ve işyeri baştemsilcisi Ahmet Hocaoğlu faşist cinayet şebekeleri tarafından dövülerek ağır yaralandı.
  • DİSK/Tek-İş Sendikası Afşin-Elbistan Şube Yönetim Kurulu üyesi Muzaffer Şahin’in evine 7 Şubat’ta bomba atıldı. Saldırı üzerine emniyet güçlerine başvuran Şahin ağır hakaretlere uğradı ve dövüldü.
  • DİSK Yönetim Kurulu ve Başkanlar Konseyi’nin 21 Şubat’ta yapılan ortak toplantısında Haziran ayında yapılacak genel seçimlerde CHP’nin desteklenmesi kararı alındı. Konuya ilişkin yapılan açıklamada “DİSK, hem demokratik bir ortamdan yana, hem de hükümeti kurmaya en yakın parti olduğu için 1977 Genel Seçimlerinde CHP’yi destekleme kararı almıştır” denildi.
  • DİSK/Teknik-İş Sendikasının OYAK Genel Müdürlüğünde sürdürdüğü greve 23 Şubat’ta bir grup faşist militan saldırdı. Saldırganlar grev pankartlarını yırtarak  kaçtı.
  • DİSK/Lastik-İş Sendikasının Nisan ayı içinde kutlanacak olan 28. kuruluş yılı nedeniyle İzmir’de afiş asan işçilere saldıran faşistler Avni Ece’yi katlettiler. DİSK’e katılma kararı henüz alan Beton-İş üyesi Avni Ece için yapılan cenaze töreni dev bir antifaşist gösteriye dönüştü.
  • Yüzbinlerce işçinin katıldığı 1 Mayıs kutlamaları bitiminde kimliği açıklanamayan kişilerin açtığı ateş sonucu Taksim alanı kana bulandı. “1 Mayıs ྉ katliamı” olarak anılan olayda 36 kişi yaşamını yitirdi. Olayların bir kontr-gerilla eylemi olduğu yönünde ciddi iddialar bulunmaktadır.
  • MESS ile T. Maden-İş arasında 9 ay süren toplu sözleşmelerin uyuşmazlıkla sonuçlanması üzerine 30 Mayıs’ta onbinin üzerindeki işçi greve çıktı. “DGM’yi ezdik sıra MESS’te” sloganıyla yürütülen grev iki sınıf arasında ortaya konulan tezler bakımından sert bir çatışma ortamına sahne oldu. Grevler 3 Şubat 1978’de sendikanın önemli orandaki talebinin kabul edilmesiyle sonuçlandırıldı.
  • DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler, 28 Temmuz’da tarihi Ulusal Demokratik Cephe çağrısını yayınladı. Türkler yayınladığı çağrı mesajında şu görüşleri dile getirdi:
  • “Milliyetçi Cephe, işbirlikçi tekelci sermayenin en gerici, şoven kesimlerinin oluşturduğu gericilik ve faşizm cephesidir. Bu cepheye karşı ve güvenoyu aldığı takdirde 2. MC’yi bir an önce iktidardan uzaklaştırmak için, ulusal bağımsızlıktan, demokrasi, barış ve toplumsal ilerlemeden yana olan parlamento içindeki ve dışındaki tüm örgüt ve güçlerin Ulasal Demokratik Cephe (UDC), içinde biraraya gelmeli ve UDC’yi güçlendirmeleri acil bir görev ve zorunluluktur.”
  • DİSK 6. Genel Kurulu 22-27 Aralık tarihlerinde Harbiye Şehir Tiyatrosu Salonu’nda toplandı. Kemal Türkler, genel başkanlığı Genel-İş Sendikası Genel Başkanı Abdullah Baştürk’e devretti.

 

1978

  • 16 Mart’ta İstanbul Üniversitesi’nden çıkan öğrenciler bombalı, silahlı saldırıya uğradı. 7 öğrencinin öldüğü olay nedeniyle 20 Mart’ta “Faşizme İhtar Eylemi”ni gerçekleştirdi. Bir saatlik işbırakma eylemine 600 bini aşkın işçi katıldı.
  • DİSK/Tekstil Sendikasının Beyoğlu Şube binası Nisan ayında bombalandı, binada ağır hasar meydana geldi.
  • TKİ Aşkale Linyit İşletmesi’nde çalışan Yeraltı Maden-İş üyesi işçiler, işverenin toplu sözleşme hükümlerine uymaması üzerine işyerini işgal etti. Üretimi üstlenen işçiler işgali 7 ay boyunca sürdürdü ve eylem başarıyla sonuçlandırıldı.
  • Mersin’de kurulu Soda Sanayi A.Ş.’de örgütlenen DİSK/Petkim-İş üyesi işçiler çeşitli baskılarla karşılaştı. Uyuşmazlık sonucu başlayan ve yüz kırk gün süren grev Bakanlar Kurulu kararıyla önce otuz, daha sonra altmış gün ertelendi. Erteleme süresinin dolmasına on gün kala işveren işçilerle birlikte teknisyenleri de kapsayan lokavt ilan etti. İşveren lokavt kararı mahkeme tarafından yasadışı sayıldı.
  • DİSK yönetimi yapılan yasadışılıkların düzeltilmesi için Başbakan Bülent Ecevit’e bir mektup gönderdi. Bu mektubun da sonuç vermemesi üzerine 31 Nisan’da binlerce işçinin katıldığı bir miting yapıldı.
  • Bu mitingle yetinmeyen işçiler duyarsız iktidara seslerini duyurmak amacıyla Mersin’den Ankara’ya uzanan bir yürüyüş yapma kararı aldı. Mersin Valiliğinin engelleme girişimlerine karşın işçiler 21 Haziran’da yürüyüşü başlattı. İşçilerin Ankara’ya girmesine izin verilmedi. Soda işçileri on beş gün Gölbaşı’nda bekletildi. Petkim-İş yöneticileri bazı bakanlarla görüştü.
  • Soda Sanayii A.Ş. yönetim kurulu başkanı Şahap Kocatopçu tarafından bakım yaptırma gerekçesiyle işe alınan faşist militanlar 2 Temmuz’da kendi aralarında silahlı bir çatışmaya girdi. Çatışmada bir faşist militan arkadaşlarınca öldürüldü, birkaçı da yaralandı. İşveren ölüm nedenini elektrik kazası olarak açıkladı.
  • 1 Mayıs, yapılan onca karşı propagandaya ve kışkırtma çabalarına rağmen yüzbinlerin katılımıyla yine İstanbul, Taksim Meydanı’nda kutlandı.
  • Bir grup AP ve MHP militanı DİSK/İlerici Deri-İş Sendikasının Kazlıçeşme Şube binasına saldırdı. Bina tahrip edildi, saldırganlar bina içini kurşun yağmuruna tuttu.
  • DİSK Samsun Bölge Temsilciliği çalışanı Erdoğan Aksu 8 Temmuz’da evine giderken öldürüldü.
  • CHP Hükümeti’nin gündeme getirdiği “Toplumsal Anlaşma” Türk-İş tarafından 20 Temmuz’da imzalandı. DİSK, sermayenin ve iktidarlarının günahlarının işçi sınıfına fatura edilmesi olan bu anlaşmayı şiddetle eleştirdi.
  • Tüm çalışanların grevli ve toplu sözleşmeli sendika hakkını savunan DİSK, kamu çalışanlarının tek çatı altında toplanması doğrultusunda önemli bir adım attı. DİSK Yönetim Kurulu eğitim emekçilerinin örgütü Töb-Der’i onur üyesi olarak kabul etti.
  • 1-4 Ağustos’ta yapılan 1. Ören Toplantısı geniş yankı yarattı. Toplantıda “Demokratik Sınıf ve Kitle Sendikacılığının Temel İlkeleri” adlı belge ve “Tek Tip Demokratik Tüzük” ele alındı.
  • Atatürk Öğrenci Sitesi Müdürü ve DİSK/OLEYİS üyesi Avukat Devrim Çelenk 24 Ağustos’ta faşist çeteler tarafından Beyazıt’ta öldürüldü. Bir süre DİSK/Turizm-İş avukatlığını da yapan Devrim Çelenk, Öğrenci Sitesi’nde etkin olmak isteyen faşistler tarafından tehdit edilmekteydi. Faşistler uzun süre takip ettikleri Çelenk’i Beyazıt’ta aracının kırmızı ışıkta durmasından yararlanarak katlettiler. DİSK ve OLEYİS üyesi binlerce işçi, Çelenk’in cenazesini büyük bir antifaşist gösteriye dönüştürdü.
  • Faşizmin aydınlara ve halka dönük eylemleri tırmandı; Savcı Doğan Öz, Doç.Dr. Bedrettin Cömert, Prof.Dr. Bedri Karafakioğlu, Doç.Dr. Necdet Bulut öldürüldü. Üç üniversite öğrencisi belediye otobüsünden kaçırılıp kurşunlandı. 7 TİP üyesi genç kaldıkları evde öldürüldü. Kahvehane taranması olaylarında çok sayıda vatandaş öldürüldü.
  • DİSK/Dev Maden-Sen genel merkezi 1 Ekim’de bombalandı, binada ağır hasar meydana geldi.
  • DİSK/Limter-İş’in hızla gelişen örgütlenmesini önlemek isteyen sarı sendika Dok Gemi-İş’te yuvalanan faşist çeteler sendikanın İzmit Bölge Temsilcisine saldırarak yaraladı.
  • 19 Kasım’da DİSK Genel Temsilciler Meclisi toplantısı yapıldı. Toplantıda, 6. Genel Kurul kararları ışığında “Demokratik Platform”un oluşumu konusu tartışıldı ve hayata geçirilmesi kararı alındı.
  • 25 Kasım’da 33 örgütün katılımıyla “Demokratik Platform” toplantısı yapıldı. Toplantı sonunda Ecevit Hükümeti’nin hazırlıklarını yürüttüğü yeni baskı yasalarına karşı ortak bir mektup yayınlandı.
  • DİSK’in 6. Genel Kurulu kararları doğrultusunda 12-13 Ekim tarihlerinde toplanan Genel Temsilciler Meclisi “Türkiye’de antiemperyalist, antişovenist güçlerin faşizme, emperyalizme ve şovenizme karşı güç ve eylem birliğinin “Demoktaki Platform”da sağlanması görüşü benimsendi.
  • DİSK Genel Yönetim Kurulu ve Başkanlar Konseyi toplantısında bu kararlar üzerine bir komisyon oluşturdu. Komisyon çalışmalarını tamamlayarak platformun oluşturulması için çağrılacak demokratik kitle örgütlerini belirledi ve 25 Kasım’da Ankara’da toplantıya çağırdı.
  • 33 kitle örgütünün katılımıyla yapılan toplantı sonucunda CHP Hükümetinin getirmek istediği antidemokratik baskı yasalarına karşı Başbakan Bülent Ecevit’e hitaben bir mektup yayınlandı.
  • Turhal’da kurulu Özdemir Antimuan işvereni, madende örgütlenen DİSK/Yeraltı Maden-İş’i işyerinden sökmek için faşist çeteleri kullandı. İmzaladığı toplu sözleşmeyi uygulamayan işveren, işyerinde huzursuzluğun tırmanmasını sağladı. MİSK’e üye olduğunu söyleyen yirmi faşist militanı işe almaya çalışan işveren, dokuz Yeraltı Maden-İş üyesi işçiyi de işten çıkardı. İşçiler direnişe geçti. Direnişi kırmak için bir komplo tezgahlayan işverenin oyunu işçiler tarafından bozuldu. Silahlı bir saldırı hazırlığını fark eden Antimuan işçileri altı MHP’liyi silahlarıyla birlikte yakalayıp savcılığa teslim ettiler. Bu olaydan on gün sonra işçilerin servis aracı kurşunlandı, biri ağır beş işçi yaralandı. Aralık ayında başlayan direniş altı ay sürdü, bakanlığında devreye girmesiyle işveren işçilerin taleplerini kabul ettiğini açıkladı.
  • 26-27 Aralık tarihlerinde faşistler Kahramanmaraş’ı kan gölüne çevirdi. “Maraş Katliamı” olarak anılan olaylarda ana rahmindeki bebelerden yetmişini aşkın yaşlılara varıncaya kadar yüzbeş insan hunharca katledildi. Evler, işyerleri yakıldı. Emniyet güçlerinin uzaktan seyrettiği katliam sırasında yaralananların toplandığı hastane faşist caniler tarafından basıldı, yaralılar dövüldü.
  • Hükümet 13 ilde sıkıyönetim ilan etti.

 

1979

  • DİSK, Kahramanmaraş’ta katlamını kınamak amacıyla 5 Ocak’ta tüm ülkede saat 11.00’de beş dakikalık saygı duruşu yaptı. DİSK’in “5 Ocak Faşizmi Lanetleme Eylemi”ne çok sayıda demokratik kitle örgütü üyesi de katıldı.
  • Yüzbinlerce emekçinin yaptığı eylem geniş yankı uyandırdı.
  • Haklarını sürekli olarak işverene bağışlayan Tek Gıda-İş’ten kurtulmaya karar veren Tekel işçileri DİSK/Gıda-İş’te örgütlenmeye başladı. İşçilerin kararlılığını kırmaya çalışan işveren ve sarı sendika, işçilere yönelik saldırıları yoğunlaştırdı. 2. MC hükümetinin giderayak yasadışı biçimde işçi diye fabrikaya yerleştirdiği silahlı faşist çeteler terör estirmeye başladı. Ocak ayında Cevizli Sigara Fabrikası işçisi Muammer Kuran faşistlerce pusuya düşürülüp katledildi.
  • Cinayet şebekeleri işçilerin iradesini ezmek için saldırılarını daha da artırdı. 31 Mayıs’ta Hamit Akyıldırım evine giderken öldürüldü. Altı bin Tekel işçisi cinayetleri ve saldırıları protesto etmek için işbıraktı.
  • Kana doymayan katiller 21 Aralık’ta Gıda-İş işyeri temsilcisi Sebahattin Çakmak’ı da katletti. Yirmi bin Tekel işçisi kararlılığını gösteren eylem ve direnişlerle ne faşist cinayet şebekelerine ne de işverenin kuklası sarı sendikalara boyun eğmeyeceklerini gösterdi.
  • Faşist darbe tarafından özgürlüklerinden yoksun kalan Şili işçileriyle dayanışma amacıyla Şili İşçileri Merkez Birliği’nin (CUT) 26. kuruluş yıldönümü İstanbul, Spor Sergi Sarayı’nda DİSK tarafından düzenlenen uluslararası bir toplantıyla kutlandı. Ertesi gün ise DİSK’in kuruluşunun 12. yıldönümü kutlandı.
  • DİSK/Aster-İş Onur Kurulu üyesi ve Taşkızak Tersanesi işçisi Atilla Can 24 Şubat’ta evine giderken uğradı silahlı bir saldırı sonucu yaşamını yitirdi.
  • Sıkıyönetim 20 Mart Faşizme İhtar Eylemi’ni değerlendirme toplantısı sıkıyönetim tarafından engellendi.
  • 1 Mayıs’ın İstanbul’da kutlanması sıkıyönetim tarafından yasaklandı. DİSK’in afişlerine ve gazetelerine elkonuldu. DİSK Genel Merkezi basıldı. Genel Başkan Baştürk ve DİSK yöneticileri gözaltına alındı.
  • Adana Emniyet Müdürü Cevat Yurdakul, Prof. Dr. Ümit Doğanay, Prof. Dr. Cavit Orhan Tütengil öldürüldü.
  • Adana’da kurulu Bossa Fabrikası işçilerinin DİSK/Tekstil Sendikasına üye olmaları üzerine işveren sekiz işçiyi işten çıkardı. İşverenin bu tavrı üzerine 10 Ağustos’ta dokuz yüz işçi direnişe geçti. Gece fabrikayı saran güvenlik kuvvetleri bütün işçileri gözaltına aldı. Sorguları yapılan işçiler daha sonra serbest bırakıldı.
  • Yasadışı lokavt uygulayan Ülker işvereni işçileri yıldırmak için her yolu denedi. İşverenin yasadışı uygulamasını görmezden gelen polisler, sürekli olarak işçileri taciz etti, olur olmadık gerekçelerle grev çadırları basıldı.
  • Ülker işvereni işçi görüntüsü altında fabrikaya soktuğu faşist militanlarla bir komplo tezgahladı. Olayı fark eden işçiler sendikanın gözetiminde yaptırılan bir aramayla fabrikaya saklanan bir silah ve çok sayıda mermiyi yakalattı.
  • DİSK/Genel-İş Gaziantep 2. Şube Eğitim Sekreteri M. Ali Tütüncüler Ekim ayında faşistlerin silahlı bir saldırısı sonucu öldü.
  • DİSK Yönetim Kurulu 14 Ekim’de yapılacak ara seçimlere ilişkin DİSK’in takınacağı tavrı belirlemek için 3 Ekim’de toplandı. Yönetim Kurulu, üye sendikalardan gelen öneriler doğrultusunda şu açıklamayı yaptı:
  • “Yerli ve yabancı sermaye çevreleri faşizmi tırmandırmak ve seçimlerden sonra ülkeyi faşizmin kanlı karanlığına boğmak için ellerinden geleni yapmaktadırlar. Çeşitli ara rejim söylentileri ve bunu desteklemek üzere verilen paralı ilanlar, bakan istifaları ve faşist anarşinin akıl almaz boyutlara çıkarılması, bunun araçları ve kanıtlarıdır.
  • “14 Ekim seçimlerinde faşizm, bunun yandaşı partiler (MHP, CGP, AP, MSP) mutlak yenilmeli ve geri itilmelidir.
  • “Bütün bu koşulları gözönünde tutan DİSK Yönetim Kurulu, 14 Ekim seçimlerinde:
  • 1. Tabanının (gövdesinin) ilerici, demokrat unsurlardan oluşması nedeniyle, faşizme karşı mücadelede önemli görevler yapabilecek olan CHP’ye oy verilerek desteklenmesini,
  • “2. İşçi sınıfımızı, emekçi halkımızı kucaklayan siyasal örgülenmenin henüz var olmadığının bilincinde olarak, sosyalist, ilerici tüm partilerin adaylarına da oy verilerek güç katılmasının faşizmle mücadele ilkesine ters düşmeyeceğini, “Kamuoyuna duyurmaya karar vermiştir.”
  • İşçi sınıfının eğitimine ve kültürel gelişine büyük önem veren DİSK, Eğitim ve Kültür Merkezi’ni kurdu. DKM kısa adıyla anılan merkez Ekim ayından itibaren Timur Selçuk yönetimde çalışmalarına başladı.
  • DİSK’in onur üyesi Töb-Der tarafından 29 Ekim’de Bursa’da düzenlenen mitinge polis saldırdı, bir öğretmen dipçiklenerek öldürüldü. Bursa Valisi yetkilerini aşarak, yasalara aykırı biçimde mitingi engellemeye çalıştı. Mitingin bir provokasyon ortamına sürüklenmek istendiği gören Töb-Der yöneticileri sayıları 10.000’in üzerine çıkan kitlenin dağılması için uyardıkları bir sırada polis saldırısı başladı. Çok sayıda öğretmen ve işçi yaralandı, bir öğretmen faci bir şekilde can verdi. Aralarında Töb-Der Genel Başkanı ve DİSK Bölge Temsilcisinin de bulunduğu 300’e yakın kişi gözaltına alındı.
  • Erzurum Atatürk Öğrenci Yurdu’nda örgütlenen DİSK/OLEYİS’in toplu sözleşme yapmasını engellemek için devreye MİSK sokuldu. Yapay bir yetki tartışmasıyla işçilerin iradesini engelleyemeyen faşist çeteler OLEYİS üyesi Mehmet Koçak’ı katlettiler.
  • 14 Ekim seçimleri sonrasında oluşan AP azınlık hükümeti KİT’lere ve Tarım Satış Kooperatif birliklerine yönelik bir saldırı politikası izlemeye başladı. DİSK hükümetin açık bir biçimde hedef aldığı bu işletmelerde örgütlü üye sendikalarla 20 Kasım’da bir toplantı düzenledi. Toplantıda mücadelenin ortaklaştırılması için bu işyerinde örgütlü bağımsız sendikalara da çağrı yapılması kararlaştırıldı.
  • 26 Kasım’da DİSK üyesi ve bağımsız yedi sendikanın katılımıyla yapılan toplantı sonucunda “Ortak Davranış Komitesi” kurulması kararı alındı.
  • DİSK/Yeraltı Maden-İş üyesi KBİ Murgul-Çukurkaya İşletmesi işçisi Nurettin Yılmaz, 22 Kasım’da faşist çeteler tarafından evinin önünde kurulan pusuda, kurşunlanarak katledildi.

 

1980

  • Faşist kadrolaşma için işten çıkarılmak istenen ve faşist militanların saldırılarına uğrayan DİSK üyesi işçiler Tariş Fabrikaları’nda direnişe geçti.
  • AP azınlık hükümetinin işbaşına gelince ilk işlerinden biri Tariş’i faşist militanlarla doldurma operasyonu oldu. Binlerce Tariş işçisini işten çıkarıp yerine kendi kadrolarını yerleştirmek isteyen iktidarın atadığı yeni yönetim, bu amacını açık bir biçimde ortaya koydu.
  • 22 Ocak’ta genel bir arama yapılacağı bahanesiyle tüm işletmeler polisler tarafından işgal edilmek istendi. İşverenin amacını anlayan işçiler direnişe geçti. Tariş direnişini kırmak için fabrika polis ve askerlerce kuşatıldı. Fabrikaya yönelik saldırılarda atölyeler tahrip oldu, işçiler yaralandı. Bu saldırı ülke çapında yapılan gösterilerle protesto edildi. 25 Ocak’ta DİSK’in aldığı karar doğrultusunda İzmir’de iki saatlik iş bırakma eylemi çok geniş katılımla ve büyük bir disiplin içinde gerçekleştirildi. 26 Ocak’ta Tariş işçileriyle dayanışma amacıyla İzmir’de “İşçi Kıyımına, Zamlara, Pahalılığa, Sürgünlere, Anti-Demokratik Baskı ve Uygulamalara, Faşist Saldırılara Karşı Demokrasi Mitingi ve Yürüyüşü” yapıldı.
  • Gelişen protestoların önünü alamayan iktidar, halkın tepkisini bastırmak amacıyla Tariş işçilerini oturduğu mahallere yönelik geniş bir operasyon başlattı ancak halkın direnişiyle karşılaştı.
  • IMF’nin istemleri doğrultusunda hazırlanan 24 Ocak Kararları açıklandı
  • 31 Ocak-1 Şubat tarihlerinde 2. Ören toplantısı yapıldı. Toplantıda gelişen olaylar karşısında alınacak tavır tartışıldı.
  • İktidar Tariş’teki politikasının bir benzerini de Antbirlik’te uygulamaya koymak istedi. DİSK’in öncülüğünde çalışmalarını yürüten Ortak Davranış Komiteleri, iktidarın zorla işgal, işten çıkarma planını bozmak için harekete geçti.
  • 8 Şubat’ta Antalya’daki tüm işçiler Antbirlik işçilerini desteklemek için 2 saatlik işbırakma eylemi gerçekleştirdi.
  • İşçiler kararlılıklarını göstermek için DİSK’in öncülüğünde 9 Şubat’ta Antalya’da geniş katılımlı bir miting düzenledi.
  • Hızla gerginleşen ortam ve emekçilere yönelik saldırıların yoğunlaşması üzerine tabanın söz ve karar sahibi olması ilkesinden hareket eden DİSK Yönetim Kurulu, 15-16 ve 22-23 Aralık 1979 tarihlerinde Bölge Temsilciler Meclislerini topladı.
  • Bu toplantılarda ortaya çıkan görüşler 11-14 Ocak’ta yapılan Genel Yönetim Kurulu, Başkanlar Konseyi ve DİSK Bölge Temsilcilerinin ortak toplatısında “ülke çapında kitlesel çıkışlarn örgütlenerek demokrasi güçlerinin ortak hedeflerini öne çıkaran ilkeli birliğin sağlanması yolunda çabalara girişilmesi, örgütümüzün gelecek günlere karşı duyarlı hale getirilmesi, örgütsel birliğin eylem içinde pekiştirilmesi” kararı alındı.
  • Bu değerlendirmeler ve kararlar ışığında “İşçi kıyımına, zamlara, pahalılığa, sürgünlere, antidemokratik baskı ve uygulamalara, faşist saldırılara karşı DEMOKRASİ MİTİNGİ” yapılması kararlaştırıldı.
  • Demokrasi Mitingleri 26 Ocak’ta İzmir’de, 9 Şubat’ta Antalya’da, 23 Şubat’ta Ordu’da ve son olarak da 22 Mart’ta İzmit’te binlerce emekçinin katılımıyla yapıldı.
  • DİSK Yürütme Kurulu 12 Mart’ta yapılan toplantısında artan baskılara ve saldırılara karşı daha örgütlü bir mücadelenin verilmesi için DİSK Merkez Demokratik Eylem Komitesi oluşturulmasına karar verdi.
  • Metal işkolunda 107 işyerinde çalışan yirmi beş bin işçi adına sürdürülen toplu sözleşme görüşmesi uyuşmazlıkla noktalandı. T. Maden-İş 13 Mart’tan itibaren kademeli olarak grev başlattı. Aynı gün Netaş işçisi Mustafa Benlioğlu Otosan Fabrikası önünde kurşunlanarak katledildi. 19 Mart’tan itibaren grevdeki işçi sayısı yirmi iki bine ulaştı. Grev 12 Eylül darbesini yapan cunta tarafından kaldırıldı. Grevdeki işçilerden bir bölümü darbecilerin bu kararına rağmen grevlerini iki gün daha devam ettirdiler.
  • 1 Mayıs, ülke çapında süren sıkıyönetimler tarafından yasaklandı, birçok kentte sokağa çıkma yasakları konuldu. 30 Nisan’da işbırakma ve işyerinde toplu bildiri okuma eylemleri yapıldı.
  • DİSK yasaklamaları protesto etmek amacıyla, 1 Mayıs’ta, Danıştay kararıyla Mersin’de “1 Mayıs’ın kutlanmasını önlemeye yönelik baskı ve saldırıları Protesto Mitingi” düzenlendi. 1 Mayıs gerekçe gösterilerek DİSK üyesi sendikalar mühürlendi, sendikacılar ve çalışanları gözaltına alındı.
  • Yeni Çeltek Linyit İşletmelerinin zarar ettiği gerekçesiyle kapatılması üzerine işletmede örgütlü DİSK/Yeraltı Maden-İş üyesi işçiler ocağı işgal etti. İşçiler kurdukları komiteler aracılığıyla üretimi ve yönetimi üstlendiler. Kısa süre içinde zarar gerekçesinin tümüyle yalan olduğunu kanıtladılar.
  • DİSK 7. Genel Kurulu, 25-30 Haziran tarihlerinde İstanbul Harbiye Şehir Tiyatrosu Salonu’nda toplandı.
  • DİSK’in kurucusu ve T. Maden-İş Genel Başkanı Kemal Türkler, 22 Temmuz’da evinin önünde faşist caniler tarafından katledildi. Sıkıyönetimin tüm önleme girişimlerine rağmen 25 Temmuz’da yapılan cenaze töreni yüzbinlerin katıldığı büyük bir antifaşist gösteriye dönüştü.
  • Sermayenin ve IMF’nin politikalarının yaşama geçirilmesi için işçi sınıfının ve tüm demokratik güçlerin susturulması gerekiyordu ve 12 Eylül Faşist Darbesi yapıldı. Tüm sendikal faaliyetler yasaklandı.
  • Darbenin hemen ardından çalışmalarına izin verilen Türk-İş yönetimi bir genelge yayınlayarak, 12 Eylül yönetiminin desteklenmesini istedi. Bu genelgeye uymayanların kapatılacağı uyarısında bulunuldu. Türk-İş üye sendikalarının “teşkilatlanma, eğitim, genel kurul temsilcilik seçimleri” gibi çalışmalarına kısıtlama getirdi.
  • Türk-İş yönetimi yazdığı mektuplarla MGK’yı ve darbeyi övdü. DİSK’i karalama kampanyası yürüttü. Ancak çabaları tersine tepti, ETUC, Türk-İş’in üyelik başvurusunu 2-3 Nisan 1981 tarihli yönetim kurulu toplantısında reddetti. ICFTU ise 2 Temmuz 1981 tarihli yönetim kurulu toplantısında Türk-İş’in üyeliğini askıya aldı.
  • İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, 14 Eylül’de yayınladığı 4 No’lu bildiri ile DİSK yöneticilerini “Güvence” için teslim olmaya çağırdı.
  • DİSK Bursa Bölge Temsilciliği Avukatı Ahmet Hilmi Veziroğlu, 2 Ekim’de gözaltında tutulduğu Bursa Emniyeti’nin beşinci katından atılarak öldürüldü. Sıkıyönetim yetkilileri Fevzioğlu’nun ölümünü, işkencede ölen herkes için ileri sürdükleri, “intihar” olarak açıkladı.
  • 17 Eylül’de gözaltı süresi doksan güne çıkarıldı. DİSK yöneticileri ve üyeleri uzun süre yargıç önüne çıkarılmadı.
  • Milli Güvenlik Konseyi, 18 Eylül’de yayınlanan 8 No’lu kararı ile DİSK’in taşınır ve taşınmaz mal varlıklarına el koyduğunu açıkladı.
  • 11 Kasım’da DİSK üyesi sendikaların yönetimine Sıkıyönetim Komutanlarınca belirlenen kayyımlar atandı.
  • 7 Aralık’tan itibaren 2364 sayılı Yasa ile tüm sendika üyelerini kapsayan Yüksek Hakem Kurulu uygulamasına geçildi. 12 Eylül’de gözaltına alınan altmışyedi DİSK yöneticisi tutuklandı.

 

1981

  • Aralarında DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk’ün de bulunduğu 52 DİSK yöneticisi hakkında idam cezası istemiyle dava açılacağı basına açıklandı.
  • DİSK üyesi Deri-İş Sendikası Genel Başkanı Kenan Budak, 25 Temmuz’da polis tarafından kurulan bir pusuyla sokak ortasında öldürüldü.
  • DİSK Davası 24 Aralık’ta İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi’nde başladı. Yüz altmış dosya birleştirildi, toplam sanık sayısı bin dört yüz yetmiş yedi, hakkında idam istenilenlerin sayısı yetmiş sekize çıkarıldı.

 

1983

  • Büyük çoğunluğu Lastik-İş üyesi olan işçiler silah zoruyla Türk-İş’e gitmeyi kabul etmeyerek bağımsız Laspetkim-İş Sendikasını kurdular. Laspetkim-İş kısa zamanda ve zorlu bir mücadele ile örgütlenmesini tamamladı. Laspetkim-İş, 12 Eylül darbesinden sonra kurulup işkolu yetkisi alan ilk sendika oldu.

 

1985

  • 12 Eylül darbesi sonrasındaki ilk grev Laspetkim-İş’in örgütlü olduğu Nur Suni Deri fabrikasında gerçekleşti. 9 Aralık’ta başlayan grev seksen yedi gün sürdü ve sendikanın talepleri doğrultusunda sonuçlandı.

 

1986

  • Askeri Savcılar 15 Ocak’ta DİSK Davası’yla ilgili “Esas Hakkında Mutala”yı okudular.
  • 25 Şubat’ta DİSK Davası Savunması başladı.
  • İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 2 No’lu Askeri Mahkemesi 24 Aralık’ta DİSK Davası ile ilgili kararını açıkladı. İkiyüzaltmışdört sendikacı ve sendika uzmanı hakkında beş yıl altı ay yirmi gün ile on beş yıl sekiz ay arasında hapis cezaları verildi. Karar DİSK yöneticileri tarafından temyiz edildi.

 

1987

  • DİSK’in 20. kuruluş yıldönümü nedeniyle 13 Şubat’ta İstanbul’da bir kutlama töreni yapıldı.

 

1988

  • 13 Şubat’ta DİSK’in 21. kuruluş yıldönümü nedeniyle Ankara’da bir kokteyl verildi.
  • DİSK, İsveç Memur Sendikaları Konfederasyonu ile birlikte 16-17 Nisan tarihlerinde İstanbul’da “Türkiye’de Kamu Çalışanları Sendikal Hakları ve İsveç Örneği” sempozyumunu gerçekleştirdi.

 

1989

  • 13 Şubat’ta İstanbul’daki bir anma gecesiyle DİSK’in 22. kuruluş yılı kutlandı.
  • Askeri Mahkeme verdiği kararın gerekçesini, yasalara aykırı bir biçimde, tam iki yıl dört ay sonra açıkladı.

 

1990

  • Laspetkim-İş’in örgütlü olduğu Goodyear, Pirelli ve Brisa lastik fabrikalarındaki grevler Körfez Savaşını gerekçe gösteren bakanlar kurulu tarafından ertelendi. Goodyear grevi 10 Mart’ta başlamış ve yüz elli dört gün, Pirelli grevi  Nisan’da başlamış ve yüz otuz bir gün, Brisa grevi ise 24 Nisan’da başlamış ve yüz dokuz gün sürmüştü.
  • Yalova’da kurulu AKSA tesislerinde örgütlenen Laspetkim-İş, işverenin sendikayı tanımaması üzerine sert bir mücadele yürüttü. Altı yüz işçinin ölüm orucuna yattığı fabrikaya giren jandarma birlikleri işçileri zorla dışarı çıkardı. Baskılardan yılmayan işçiler sakal bırakma, siyah kurdela bağlama ve vizite eylemleriyle mücadeyi sürdürdü. İşveren sonunda sendikayı tanıdığını açıkladı.

 

1991

  • DİSK kuruluşunun 24. yılını 16 Şubat’ta İstanbul’da İnsan Hakları Derneği ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın katkılarıyla düzenlenen bir panelle kutladı. 24. yıl nedeniyle DİSK Dergisi on yıl aradan sonra ilk kez yayınlandı.
  • Askeri Yargıtay 3. Dairesi, 16 Temmuz’da açıklanan kararıyla DİSK Davası’nı beraatle sonuçlandırdı. Bir hukuk skandalına dönüşen dava on yıl on ay sürdü.
  • DİSK Yürütme, Yönetim ve Başkanlar Kurulu ortak toplantısı 20 Temmuz’da İstanbul Bürosu’nda ilk kez toplandı. Yürütme Kurulu çalışmalarına yeniden başladı.
  • 12 Eylül sonrasında çıkarılan yeni yasalar gereği tüzükte yapılması zorunlu değişikleri düzenlemek amacıyla 7 Aralık’ta DİSK Olağanüstü Genel Kurulu, DİSK Genel Merkezi’nde toplandı.
  • DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk geçirdiği ani bir rahatsızlık sonucu 21 Aralık’ta yaşama veda etti. Genel-İş Sendikası Genel Başkanı ve Avrupa Sendikalar Konfederasyonu (ETUC) Yönetim Kurulu üyesi de olan Baştürk için 24 Aralık’ta onbinlerin katıldığı bir cenaze töreni yapıldı.

 

1992

  • DİSK 8. Genel Kurulu 18-19 Ocak tarihlerinde Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda toplandı. Genel Başkanlığa Gıda-İş Sendikası Genel Başkanı Kemal Nebioğlu seçildi.
  • DİSK 25. kuruluş yılı nedeniyle 13 Şubat’ta “2000’li Yıllara Doğru Sendikal Anlayışlarda Yeni Açılımlar” paneli Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda yapıldı.
  • Yitirdiğimiz Genel Başkan Abdullah Baştürk’e, Orhan Apaydın adına düzenlenen “Hukuk ve İnsan Hakları” ödülü verildi.
  • 1 Mayıs, DİSK, Türk-İş ve Hak-İş yöneticilerinin katılımıyla Ankara’da yapılan bir salon toplantısıyla ilk kez birlikte kutlandı.
  • DİSK’e yıllarını veren deneyimli sendikacıların katılımıyla kurulan “DİSK Emek Danışma Konseyi” 27 Mayıs’ta ilk toplantısını yaptı.
  • DİSK yönetimi, sendikal hakları için mücadele veren kamu emekçilerinin Ankara yürüyüşüne destek verdi. 17 Haziran’da İstanbul’dan yola çıkan yürüyüşçüler DİSK yöneticileri tarafından uğurlandı.
  • 12 Eylül sonrasının ilk Ören toplantısı 20-26 Haziran tarihlerinde toplandı. Tartışılan sorunlara ilişkin kararlar daha sonra “Ören Kararları” olarak yayınlandı.
  • Kamu Çalışanları Sendikaları Platformu’nun 15 Temmuz’da ilan ettiği bir günlük işbırakma eylemi DİSK yönetiminin bir bildirisi ile desteklendi.
  • Milliyet gazetesi tarafından başlatılan “Vergi Borçluları Açıklansın” kampanyasını destekleyen DİSK, toplanan on bin beş yüz yetmiş iki imzalı dilekçe ile 16 Temmuz’da Maliye Bakanlığı’na başvurdu.
  • Kemal Türkler, 22 Temmuz’da düzenlenen çeşitli etkinliklerle anıldı. DİSK ve T. Maden-İş tarafından “Alınterinin Onuru” başlığıyla düzenlenen anma etkinlikleri Lütfü Kırdar Spor Salonu’nda yapılan büyük bir toplantıyla sonuçlandırıldı.
  • Kenan Budak, 25 Temmuz’da mezarı başında yapılan bir toplantı ile anıldı.
  • Kamu emekçilerinin sendikal mücadelesine her dönemde destek veren DİSK, 8. Genel Kurul sonrasındaki etkinliklerinin en başında kamu emekçileri sendikaları temsilcileriyle ortak bir toplantı düzenledi. DİSK Genel Merkezi’nde 27 Ağustos’ta düzenlenen ve kamu emekçileri sendikalarının yöneticilerinin, TTB ve TMMOB’nin gözlemci olarak katıldığı toplantıda örgütlenme sorunları ve hakların kullanımı tartışıldı.
  • Otomobil-İş sendikasının örgütlenme çalışması başlattığı Meta Elektronik Fabrikası’ndan on yedi işçi işten çıkarıldı. İşçiler topluca iş bıraktı ve fabrika işgal edildi. İşçilerin kararlılığı karşısında geri çekilen işveren atılan işçileri geri aldı. Kısa bir süre sonra toplu sözleşme görüşmeleri başlatıldı. Görüşmelerin uyuşmazlıkla sonuçlanması üzerine greve çıkıldı ve grev anlaşma ile kaldırıldı. Bir süre sonra şirket yönetimi mali sıkıntıları gerekçe göstererek dört yüz işçinin işine son verdi. Alacakları takside bağlanan işçiler fabrika yönetimine el koydu, haciz için gelen alacaklı banka yetkililerini içeri almadı. Aylarca direnen işçiler 4 Eylül’den itibaren üretimi üstlendi. Üretilen televizyonların satışını da üstlenen işçiler tüm alacaklarını tahsil etti.
  • 12 Eylül darbesinin 12. yılında, birçok DİSK yöneticisini misafir eden eski Sultanahmet Cezaevi’nde bir toplantı düzenlendi. “12 Eylül ྌ’den 12 Eylül ྘’ye” başlığıyla düzenlenen toplantıda 12 Eylül’ün kara günlerinde DİSK’le dayanışma içinde olan işçi sınıfı dostlarına plaket verildi.
  • Aynı etkinlik çerçevesinde Karikatürcüler Derneği’nin katkılarıyla “12×12 Eylül Karikatür Sergisi” açıldı.
  • Yeni çalışma döneminin ilk mitingi 26 Eylül’de Kocaeli’de yapıldı. DİSK’in 80’den önceki son mitinginin yapıldığı Kocaeli yine DİSK’in demokrasi taleplerini dile getirdiği bir alan oldu. “Demokrasi Mitingi” geniş yankı yarattı. Mitinge çevre illerden de geniş katılım oldu.
  • Balkan ülkelerindeki sendikalar arasında dayanışmanın güçlendirilmesi amacıyla ETUC’un desteği ve DİSK’in öncülüğünde İstanbul’da 14-16 Ekim tarihlerinde bir uluslararası toplantı düzenlendi. Arnavutluk, Bulgaristan, Romanya ve Yunanistan gelen konfederasyon yöneticileriyle yapılan “Balkan Sendikalar Konferansı 1. Hazırlık Toplantısı” sonucunda yayınlanan bir bildiri ile bölgede barışın teminatının işçi sınıfı olacağı vurgulandı.
  • Bağımsız Laspetkim-İş Sendikası 25 Ekim’de toplanan Genel Kurulu’nda DİSK’e katılma kararı aldı.

 

1993

  • Genel-İş’in yerel yönetimlerdeki örgütlenmesi sırasında çok sayıda işçinin işten çıkarılması ve sendika seçme özgürlüğünün kısıtlanmak istenmesi üzerine DİSK’in çağrısıyla 11 Ocak’ta bir toplantı düzenlendi. İstanbul Zafer Sineması’ında yapılan toplantıya İstanbul ve çevre belediyelerinde çalışan yüzlerce işçi katıldı. Toplantıda işyerlerinde referandum uygulanması ve işverenlerin sendika seçme hakkına müdahale etmemesi konusunda uyarılması kararı alındı.
  • DİSK üyesi bir sendikanın 12 Eylül sonrasındaki ilk grevi 15 Ocak’ta Pen Otel’de başladı. OLEYİS’in örgütlü olduğu işyerindeki grev nedeniyle bir tören düzenlendi.
  • Demokrasinin, insan hak ve özgürlüklerinin yılmaz savunucusu gazeteci-yazar Uğur Mumcu 24 Ocak’ta aracına konulan bir bombayla katledildi. DİSK ülke çapında düzenlenen etkinliklere kitlesel olarak katıldı. 25 Ocak’ta Sarayburnu’ndan Cumhuriyet gazetesine yapılan gece yürüyüşüne, 26 Ocak’ta Sultanahmet Meydanı’ndan Gazeteciler Cemiyeti önünü yapılan yürüyüşlere DİSK ve bağıl sendikaların yöneticileri, üyeleri katıldı. Mumcu’nun 27 Ocak’ta Ankara’da yapılan ve yüzbinlerin katıldığı cenaze töreninde DİSK büyük bir kortejle yer aldı.
  • DİSK’in 26. kuruluş yılı Uğur Mumcu’ya adandı. Kuruluş yılı nedeniyle 13 Şubat’ta İstanbul’da, 14 Şubat’ta Adana birer tören düzenlendi.
  • DİSK’in üyesi olduğu Avrupa Sendikalar Konfederasyonu (ETUC)’un öncülüğünde tüm Avrupa’da düzenlenen “İşsizliğe ve Irkçılığa Karşı 2 Nisan Avrupa Eylem Günü” nedeniyle Ankara’da bir panel düzenlendi.
  • DİSK 12 Eylül sonrasının ilk 1 Mayıs mitingini İstanbul Pendik Meydanı’nda Kamu Çalışanları Sendikaları Platformu, meslek odaları ve çeşitli kitle örgütlerinin katılımıyla gerçekleştirdi.
  • Keramik-İş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Aktulgalı, 12 Eylül’ün vücudunda yarattığı tahribat nedeniyle yakalandığı hastalıktan kurtulamayarak 5 Mayıs’ta yaşama veda etti.
  • Yaygınlaşan işsizlik ve işten çıkarmalar nedeniyle 16 Mayıs’ta Adana’da bir miting düzenlendi. “İşten Çıkarmalara ve Taşeronlaşmaya Karşı Yaşasın Sendika, Yaşasın Emek” başlığıyla yapılan miting büyük bir katılımla gerçekleşti. Miting, uzun yıllar sonra Adana’da yapılan en büyük işçi mitingi olarak değerlendirildi.
  • Uluslararası Özgür İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ICFTU) Genel Sekreteri Enzo Frizo, DİSK’in davetlisi olarak geldiği İstanbul’da bir konferans verdi. İstanbul Sepetçiler Kasrı Salonu’nda 8 Temmuz’da verdiği konferans daha sonra DİSK Yayınları tarafından kitaplaştırıldı.
  • Sivas’ta düzenlenen bir etkinlik gericilerin saldırısına uğradı. Kentte konuk olarak bulunan yazar ve sanatçıların kaldığı otelin yakılmasıyla olaylar vahşete dönüştü. Yangın sonucu 37 kişi öldü. “Sivas Katliamı” olarak anılan olay tüm ülkede büyük tepki gördü. Ankara’da düzenlenen etkinliklere yüzbinlerce kişi katıldı. DİSK Ankara’dakinin yanısıra 8 Temmuz’da İstanbul’daki cenaze törenine de kitlesel olarak katıldı. DİSK’in konuğu olarak İstanbul’da bulunan ICFTU Genel Sekreteri Enzo Frizo, DİSK kortejinde yürüdü.
  • Refah Partili yönetimin politik nedenlerle işten çıkardığı Kağıthane işçileriyle dayanışma amacıyla 14 Temmuz’da bir gece düzenlendi. Pendik Stadındaki “Dayanışma Gecesi”nden elde edilen gelir daha sonra bir törenle işçi ailelerine verildi.
  • 4. Ören toplantısı 23-28 Temmuz’da yapıldı.
  • İşçi sınıfının dostu, barış mücadelesinin neferi emekli Büyükelçi Mahmut Dikerdem yaşama veda etti. Dikerdem’in cenazesi vasiyeti üzerine DİSK tarafından düzenlenen bir törenle kaldırıldı.
  • Devrimci Sağılk-İş’e üye oldukları için işten çıkarılan Florance Nightingale Hastanesi çalışanları 13 Aralık’tan itibaren direnişe geçti. Direniş bir yandan sendikal baskıların diğer yandan devlet kurumlarının yağmalanarak kişisel menfaat sağlanılmasının sergilenmesi bakımından önem kazandı.
  • Abdullah Baştürk’ün ölüm yıldönümü nedeniyle Esenyurt Belediyesi ve DİSK’in katkılarıyla Esenkent’te “Abdullah Baştürk Demokrasi Parkı” içinde bir anı ormanı oluşturuldu.

 

1994

  • Özelleştirme politikalarının tartışıldığı bir ortamda toplumun sağlıklı bilgiye kavuşturulması için DİSK tarafından bir panel düzenlendi. 8 Ocak’ta, Mecidiyeköy Kültür Merkezi’nde “Özelleştirme, Uluslararası Örnekler ve Türkiye” başlığıyla düzenlenen panele İngiltere, York Üniversitesi öğretim üyesi Alex Callinicos da katılarak bir tebliğ sundu.
  • Oluşumunda DİSK’in öncülük yaptığı Demokrasi Platformu, iktidarın sermaye yanlısı tutum ve politikalarını eleştirmek amacıyla 17 Nisan’da ülke çapında bildiri dağıtımı ve afiş asma eylemi gerçekleştirdi.
  • 27. kuruluş yıldönümü nedeniyle 13 Şubat’ta Ankara’da siyasi parti liderlerinin konuşmacı olarak katıldığı “DİSK’in 27. Yılında Sendikal Hak ve Özgürlükler” toplantısı yapıldı.
  • Şeriat istemleriyle eylemlerin düzenlendiği, demokrasi dışı yöntemler, darbe isteyenlerin ortalıkta dolaştığı bir dönemde DİSK demokrasiye sahip çıktı. 28 Şubat’ta İstanbul, Tünel’den Taksim Atatürk Anıtı’na kadar “Darbe Heveslilerine ve Şeriata Karşı Yaşasın Demokrasi” sloganıyla bir yürüyüş yapıldı.
  • “8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü” nedeniyle KÇSP, TMMOB, İHD gibi çeşitli demokratik kitle örgütlerinin katlıdığı bir dizi etkinlik düzenlendi. 6 ve 8 Mart tarihlerinde Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen üç ayrı panelle kadın sorunu çeşitli yönleriyle tartışıldı. Tiyatro, müzik ve şiir gösterileri yapıldı, resim sergisi açıldı.
  • İstanbul Boğazı’nda meydana gelen tanker kazalarını ve çevre kirlenmesini protesto etmek amacıyla çeşitli çevre örgütleriyle 24 Mart’ta Poyrazköy’de bir gösteri düzenlendi.
  • Zonguldak Demokrasi Platformu’nun 9 Nisan’da düzenlendiği “Ocakların Kapatılmasına ve Özelleştirmeye Hayır” mitingine DİSK de kalabalık bir kortejle katıldı. Mitingde DİSK adına Genel Başkan Vekili İsmail Hakkı Önal bir konuşma yaptı.
  • 1 Mayıs’ın Taksim Meydanı’nda yapılması için yapılan başvuru yine reddedildi. 1 Mayıs, Demokrasi Platformu tarafından İstanbul Abide-i Hürriyet Meydanı, İzmir, Ankara, Samsun, Antalya ve Bursa’da düzenlenen mitinglerle kutlandı. Miting dağılımlarında polisin şiddet kullanımı ve çok sayıda insanın yaralanması İçişleri Bakanı’na çekilen telgraf ve fakslarla protesto edildi.
  • ETUC, Türk-İş ve DİSK’in birlikte düzenlendiği ve Avrupa Birliği’nce desteklenen “AB-Türkiye İlişkilerinin Sosyal Boyutu ve Sendikaların Rolü” konulu konferans 26-28 Mayıs tarihlerinde yapıldı.
  • 9. Genel Kurulu 4-7 Ağustos tarihleri arasında İstanbul Dedeman Oteli’nde toplandı.
  • Nakliyat-İş’in örgütlenme çalışmalarına başladığı Aras Kargo’da üyelerimiz işten çıkarıldı. İşverenin bu hukuksuz davranışı üzerine Ankara Merkez Dağıtım Deposu işçileri 28 Ağustos’ta direnişe geçti.
  • İşverenin tavrında bir değiişiklik olmaması üzerine DİSK ve üye sendikaların yöneticileri 1 Eylül’de şirketin İstanbul bürosu önünde bir basın açıklaması yaptı. İşten çıkarmaların İstanbul’da da sürmesi üzerine, şirketin Alibeyköy’deki aktarma istasyonunda direniş başladı. DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak, direnişteki işçileri 10 Kasım’da ziyaret etti. Bir süre sonra Bakanlık, Aras Kargo’da Nakliyat-İş’in sözleşme yetkisine sahip olduğunu açıkladı.
  • Ancak işveren yapılan hiçbir çağrıya yanıt vermedi. Ve Nakliyat-İş üyeleri greve başladı. Taşeron uygulamasının tipik bir örneği olan Aras Kargo’da işveren hukuku hiçe sayarak her yöntemle grevi önlemeye çalıştı. DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak 18 Ağustos 1995’te grevdeki işçileri ziyaret etti. Emniyet yetkililerini yasaları uygulamaları konusunda uyardı.
  • Aras Kargo işvereni greve rağmen kaçak işçilerle çalışmasını sürdürmeye devam etti. Bunun üzerine DİSK Genel Sekreteri Mehmet Atay 27 Ekim’de Mecidiyeköy’deki Aras Kargo önünde bir basın açıklaması düzenleyerek, şirketi boykot çağrısı yaptı.
  • İşveren son yol olarak yine yasalara aykırı biçimde Ayazağa’da yeni bir aktarma istasyonu açmaya kalkınca Nakliyat-İş tarafından durumu tespit edildi ve DİSK Genel Sekreteri Mehmet Atay’ın da nezaretiyle bu işyeri 14 Kasım’da mühürlendi.
  • Anavatan Partisi Genel Başkanı Mesut Yılmaz 19 Eylül’de DİSK Genel Merkezini ziyaret etti. Bir sağ partinin genel başkanının DİSK’i ilk kez ziyaret etmesi kamuoyunda geniş ilgi gördü.
  • DİSK tarihinde ilk kez bir yönetim çalışma programını ilan etti. “10. Dönem Mücadele Hedefleri ve Çalışma Programı” Genel Başkan Rıdvan Budak tarafından 20 Eylül’de düzenlenen bir basın toplantısıyla kamuoyuna duyuruldu.
  • Demokrasi Platformu başkanlar kurulu 5 Ekim’de toplanarak Hükümetin getirdiği yeni yasa tasarıları hakkında ortak mücadele kararı aldılar. Demokrasi Platformu adına üç işçi sendikaları konfederasyonu başkanı TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk ile görüşerek 1995 Bütçe tasarısındaki işçi sınıfı aleyhine maddelerin geri ekilmesini istediler.
  • Kayıtdışı ekonominin ve sigortasız işçi çalıştırılmasının önlenmesi için DİSK tarafından düzenlenen “Sigortasız Çalışma!” kampanyası 25 Ekim’de DİSK Genel Merkezi önündeki basın toplantısıyla başladı. On beş gün süren kampanya İstanbul, Ankara, Adana, Antalya, Bursa,, Diyarbakır, Edirne, Gaziantep, izmir ve Samsun’daki sanayi sitelerinde, küçük atölyelerin yoğunlaştığı semtlerde sürdürüldü.
  • Özgür Ülke gazetesi merkezinin bulunduğu İstanbul Kadırga’daki bina 3 Kasım’da tahrip gücü yüksek bir bombayla tümüyle kullanılmaz hale geldi. Patlamada bir kişi öldü, çok sayıda kişi yaralandı. DİSK yayınladığı bir açıklamayla olayı kınadı, gazete yöneticileri ziyaret edildi.
  • Bank-Sen’in Garanti Bankası’nda başlattığı örgütlenme çalışmaları üzerine işveren çok sayıda üyemizi işten çıkardı. Banka çalışanlar üzerined baskıları yoğunlaştırdı. Devreye başka sendikalar sokulmak istendi. Bu gelişmeler üzerine 14 Kasım’da DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak’ın katılımıyla bir basın toplantısı yapıldı.
  • Sendikalaşmayı önlemek isteyen işveren birçok çalışanını gestapo yöntemleriyle korkutmaya, gizil odalarda sorguya çekmeye başladı. Banka yönetiminin bu saldırı politikasını protesto etmek amacıyla 30 Ocak 1995’te Maslak’taki genel merkezi önünde DİSK ve üye sendika yöneticilerinin katılımıyla kitlesel bir basın toplantısı yapıldı.
  • Toplu konut alanı içinde bulunan Halkalı Çöplüğü’nün Kapatılması için çeşit kitle örgütleriyle birlikte 15 Kasım’da protesto eylemi düzenlendi.
  • 1995 Bütçe Yasa tasarısındaki kimi maddelerle çalışanların haklarına getirilmek istenen kısıtlamalar karşısında ilgili maddelerin geri çekilmesi amacıyla 26 Kasım’da Ankara’da Türk-İş’in çağrısıyla düzenlenen yürüyüşe DİSK de bir kortejle katıldı. İşçilerin Meclis’e yürümekteki kararlılığı, maddelerin geri çekildiği açıklamasına rağmen sürünce gergin saatler yaşandı. İşçiler hem Meclis’e hem de Türk-İş yönetimine tepki gösterdiler.
  • DİSK/Deri-İş Genel Başkanı Nusrettin Yılmaz, 3 Aralık’ta geçirdiği bir kalp rahatsızlığı nedeniyle yaşama veda etti. Yılmaz için 5 Aralık’ta bir cenaze töreni düzenlendi.
  • İnsan Hakları Haftası nedeniyle 10 Aralık’ta başlayan etkinliklere DİSK de çeşitli katkılar yaptı. Hafta, DİSK Genel Merkezi’nde düzenlenen bir panelle sona erdi.
  • DİSK, Türk-İş ve kamu çalışanları sendikalarının birlikte düzenlediği “Demokratik ve Ekonomik Haklarımıza Sahip Çıkma Yürüyüş ve Mitingi” 17 Aralık’ta Samsun’da yapıldı. Valiliğin kamu çalışanları sendikalarına karşı aldığı haksız ve hukuksuz tutumunu protesto etmek amacıyla mitingde beyaz pankartlar taşındı.
  • KÇSP’nin aldığı karar uyarınca 20 Aralık’taki işbırakma eylemi çeşitli kentlerdeki yürüyüş ve mitinglerle desteklendi. DİSK hemen tüm kentlerdeki yürüyüş ve mitinglere kitlesel olarak katıldı. DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak İstanbul, Vatan caddesindeki mitingde bir konuşma yaptı.
  • DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk’ü anma etkinlikleri çerçevesinde 21 Aralık’ta Mecidiyeköy Kültür Merkezi’nde “Sendikal Hareket Nereye Gidiyor?” paneli yapıldı.

 

1995

  • DİSK’in de aralarında yer aldığı “Yaşanası İstanbul İçin Çevre Platformu” tarafından Halkalı Çöplüğü’nün kapatılması için 2 Ocak’ta ikinci kez eylem yapıldı. Verdiği sözde durmayan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan protesto edildi. Çöplüğün yolu kapatıldı.
  • 13-14 Ocak’ta toplanan DİSK Başkanlar Kurulu, yazar Onat Kutlar ve Yasemin Cebenoyan’ın yaşamına mal olan bombalı saldırıyı protesto etmek üzere katliamın yapıldığı Taksim’deki otelin önünde toplandı ve saygı duruşunda bulundu.
  • DİSK, ailesinin ve T. Yazarlar Sendikası’nın isteği üzerine Kutlar’ın cenaze töreninin düzenlenmesini üstlendi. Kutlar, 14 Ocak’ta binlerce kişinin katılımıyla uğurlandı.
  • DİSK yönetimi, bir yabancı yayın organında çıkan yazısı nedeniyle DGM’de yargılanan yazar Yaşar Kemal’e destek verdi. Yaşar Kemal’in 23 Ocak’ta yapılan savcılık sorgusuna DİSK ve üye sendikaların yönetim kurulu üyeleri ve işçiler katıldı.
  • DİSK’in kuruluşunun 28. yılı 12 Şubat’ta Bursa’da düzenlenen kitlesel bir toplantıyla kutlandı.
  • 12 Eylül sonrasındaki DİSK üyesi bir sendikanın en geniş katılımlı grevi Tekstil işkolunda 24 Şubat’ta başladı. On bini aşkın işçinin katıldığı Tekstil Grevi nedeniyle İstanbul, Adana, Bursa ve Kahramanmaraş’ta törenler düzenlendi.
  • Grevdeki tekstil işçileriyle dayanışma amacıyla Adana’da 5 Mart’ta bir Bayram Şöleni düzenlendi. Binlerce işçi ve ailesinin katıldığı şölen grevcilere büyük moral verdi.
  • Dünya Emekçi Kadınlar Günü nedeniyle 8 Mart’ta DİSK Genel Merkezi’nde bir toplantı yapıldı. Türkiye’deki ilk kadın sendika yöneticisi olan Zehra Kosova’nın yaşamının anlatıldığı bir saydam gösterisinin ardından Kosova’ya plaket verildi.
  • 12 Mart gecesi kimliği belirsiz kişilerin Gazi Mahallesi’ndeki Alevilerin gittiği birkaç kahvehaneyi silahla taraması Türkiye’nin en kanlı olaylarından birisinin başlamasına neden oldu. “Gazi Mahallesi Olayları” olarak anılan ve bir hafta süren olaylarda 28 vatandaşımız polisin açtığı ateş sonucu yaşamını yitirdi.
  • DİSK, olayların başlamasının daha ilk gönünden itibaren çeşitli girişimlerle daha fazla kan dökülmesinin önüne geçmeye çalıştı. Bu amaçla toplumun saygı duyduğu isimlerle birlikte bir “Kardeşlik Çağrısı” yayınladı. Gazi ve 1 Mayıs mahalleleri ziyaret edilerek baş sağlığı dilendi. 20 Mart’ta bir günlük “Genel Yas” ilan edildi.
  • 1 Mayıs’ın Taksim’de kutlanması için 12 Nisan’da İstanbul Valiliği’ne başvuru yapıldı. Valilik başvuruyu reddetti.
  • Sosyal Sigortalar Yasası’nda değişiklik yaparak emeklilik yaşının yükseltilmesi yönündeki girişimleri protesto etmek amacıyla İstanbul’dan Ankara’ya “Mezarda Emekliliğe Hayır Yürüyüşü” yapıldı. 24 Nisan’da İstanbul Kadıköy’den yola çıkan DİSK Yönetim Kurulu ve üye sendikaların başkanları 26 Nisan’da Ankara’da yüzlerce işçi tarafından karşılandı. Yürüyüş Meclis’in önünde sona erdi ve DİSK heyeti SSK’ya ilişkin talepleri içeren bir dilekçeyi Meclis Başkanlığı’na verdi.
  • 1 Mayıs Demokrasi Platformu’nun koordinasyonunda başta İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Samsun ve Mersin’de yapılan mitinglerle kutlandı. İstanbul Kadıköy Meydanı’nda yapılan mitinge yetmiş binin üzerinde bir kitle katıldı. Mitingde Türk-İş Genel Başkanı Bayram Meral, DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak ve KÇSP Dönem Sözcüsü Yıldırım Kaya birer konuşma yaptı.
  • 19 Mayıs’ta “Ulusallıktan Evrenselliğe Bağımsızlık” toplantısı düzenlendi. Türkiye’nin ulusal kurtuluş mücadelesinin başlangıç tarihi sayılan 19 Mayıs aynı zamanda Küba’nın bağımsızlık kahramanı Joze Marti’nin ölüm tarihi. Birbirinden binlerce kilometre uzakta olan bu iki ülke için 19 Mayıs bağımsızlık anlamına geliyor. Bağımsızlık kutlamaları nedeniyle Esenkent’te bulunan Abdullah Baştürk Parkı’na Marti ve Atatürk’ün maskları konuldu. Daha sonra Esenyurt Kültür Merkezi’nde bir panel yapıldı.
  • 15-16 Haziran 1970 büyük işçi direnişinin 25. yılı, Eminönü Belediyesi’nde direnişteki Genel-İş üyeleriyle birlikte Belediye binası önünde kutlandı.
  • DİSK, büyük bir insanlık dramına dönüşen Bosna’daki savaşa son vermek ve barış gelmesi için bir katkı sağlamak amacıyla Bosna’lı iki işçi liderini Türkiye’ye davet etti. Bosna-Hersek Bağımsız Sendikalar Konfederasyonu Meclis Başkanı Süleyman Hrle ve Meclis Üyesi Uzeir Dzuber 28 Haziran-5 Temmuz tarihleri arasında başta Cumhurbaşkanı Demirel olmak üzere çeşitli temaslarda bulundular. Hrle 5 Temmuz’da İstanbul, Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi’nde “Bosna-Hersek: Uluslararası Dayanışma ve Sendikal Hareket” konulu bir konferans verdi.
  • DİSK 9. Genel Kurul kararları doğrultusunda hazırlıkları sürdürülen Emekliler Sendikası’nın kuruluş çalışmaları 12 Temmuz’da Türkiye’nin çeşitli kentlerinden gelen temsilcilerin katılımıyla Ankara’da yapılan kuruluş toplantısıyla son noktasına vardı.
  • Konfederasyonumuz üyesi ASİS’in kurucularından ve Genel başkanlarında Cenan Bıçakçı geçirdiği ani bir rahatsızlık sonucu yaşama veda etti. 7 Eylül’de yitirdiğimiz Bıçakçı, DİSK yönetim kurulu üyeliği görevinde de bulunmuştu.
  • Koalisyon hükümetinin dağılması üzerine oluşan hükümet kriziyle kilitlenen toplu sözleşmeler ve grevler nedeniyle “Azınlığın İktidarına Hayır” başlığıyla 7 Ekim’de birçok kentte protesto eylemleri gerçekleştirildi.
  • Tekstil Sendikası 2 Nolu Şube delegesi Düzgün Tekin’in kaybolması üzerine DİSK yönetimi 1 Aralık’ta bir ilan yayınlayarak, tüm siyasi partileri ve milletvekili adaylarını “Kayıplar” sorununa çözüm bulmaya çağırdı. DİSK Yönetim Kurulu ve sendikaların yöneticileri 2 Aralık’ta Cumartesi eylemine katılarak, kayıp aileleriyle birlikte Düzgün Tekin’in bulunması için çağrı yaptı.
  • Türkiye sendikal haraketinin oluşumunda ve DİSK’in kuruluşunda büyük emekği olan, bir dönem DİSK Genel Sekreterliği yapan Kemal Sülker’i 2 Aralık’ta yitirdik. Sülker için 4 Aralık’ta bir cenaze töreni düzenlendi ve Tuzla mezarlığında toprağa verildi.
  • 24 Aralık erken genel seçimleri öncesinde kendilerini “ülkücü” olarak niteleyen faşist çetelerin üniversitelere yönelik saldırıları yoğunlaştı. Bıçaklarla, satırlarla yapılan saldırılarda birçok öğrenci yaralandı. Saldırganlar her seferinde kaçtı, saldırıya uğrayanlar gözaltına alındı. Öğrencilere ve üniversitelere yönelen saldırılar üzerine öğrencilerin 19 ve 20 Aralık’ta gerçekleştirdikleri kitlesel basın açıklamalarına DİSK ve üye sendikaları destek verdi.

1996

  • ETUC, Türk-İş ve DİSK’in birlikte düzenledikleri “Sosyal Haklar ve Serbest Dolaşım Semineri” 4-6 Ocak tarihleri arasında İstanbul, Armada Oteli’nde gerçekleştirildi. Seminere çok sayıda yabancı sendikacı ve uzman katıldı.
  • Üsküdar Cezaevi’nde yapılan bir operasyonda iki tutuklu yaşamını yitirdi. Ölen tutukluların 8 Ocak’ta Alibeyköydeki cenaze töreninde polis yüzlerce insanı gözaltına aldı, çok sayıda kişi coplarla dövüldü. Gözaltına alınan Evrensel gazetesi muhabiri Metin Göktepe, polisler tarafından dövülerek öldürüldü. DİSK Yönetim Kurulu üyeleri Evrensel gazetesi önünde yapılan cenaze törenine katıldı.
  • DİSK Başkanlar Kurulu, 17 Ocak’ta Evrensel gazetesini ziyaret ederek başsağlığı diledi, cinayeti protesto etti.
  • DİSK Olağanüstü Genel Kurulu, 26-28 Ocak’ta Mecidiyeköy Kültür Merkezi’nde toplandı.
  • Sendikal hak ve özgürlüklerin genişletilmesi, baskıların durdurulması, Güneydoğu’da akan kanın durdurulması istemiyle DİSK ve KESK Genel Sekreterleri ortak bir basın toplantısı düzenledi. Toplantı 7 Mart’ta, KESK genel merkezinde yapıldı.
  • 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü nedeniyle çeşitli etkinlikler düzenlendi. Taksim’deki basın açıklamasının ardından “Barış Zinciri” oluşturuldu. Lastik-İş ve Tekstil sendikalarının örgütlü olduğu işyerleri ziyaret edildi.
  • Manisa’da gözaltına alınan lise öğrencilerine işkence yapıldığı iddiasıyla açılan dava DİSK tarafından izlendi. 12 Mart’ta İzmir DGM’de yapılan duruşmayı DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak ve çok sayıda DİSK üyesi izledi.
  • Yeniden açılan 16 Mart 1978 katliamı davası DİSK yöneticileri tarafından izlendi. İstanbul Adliye Sarayı’nda 11 Nisan’da yapılan duruşmaya başta Genel Başkan olmak üzere çok sayıda sendika yöneticisi katıldı.
  • Uzun yıllırdır sigortasız, güvencesiz bir biçimde çalışan Gaziantepli jüt işçileri Tekstil İşçileri sendikası’nın öncülüğünde büyük bir mücadele verdi. Elli dolayındaki işyerinde çalışan yaklaşık bin beş yüz işçi kararlı ve örgütlü mücadelesi sonucunda Mart ayından itibaren geçerli olmak üzere bir protokol imzalandı. Bu protokolle işverenler, İş Yasası’nı uygulayacaklarını, çalışma süresini sekiz saate indireceklerini ve işçileri sigortalı yapacaklarını kabul ettiler.
  • İstanbul Temsilciler Meclisi, 6 Nisan’da Kadıköy, Caferağa Spor Salonu’nda toplandı.
  • DİSK ve KESK bir süre önce başlayan ortak mücadele çalışmaları doğrultusunda ilk somut adımı attı. KESK’in 13-14 Nisan tarihlerinde çeşitli kentlerde düzenleyeceği mitingleri aktif olarak destekleyen DİSK yönetimi, Adana’da KESK’le ortak bir miting yapılması kararı aldı.
  • “İşsizliğe, Pahalılığa, Baskılara ve Mezarda Emekliliğe Hayır” başlığıyla 14 Nisan’da yapılan miting, geniş katılımı ve coşkusuyla geniş yankı uyanırdı.
  • Hastaneler Kavşağı’ndan başlayan yürüyüşün ardından Uğur Mumcu Meydanı’nda yapılan mitingde DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak ve KESK Genel Başkanı Siyami Erdem birer konuşma yaptı. Mitinge 30 binin üzerinde bir kitle katıldı.
  • 1 Mayıs, Demokrasi Platformu öncülüğünde başta İstanbul olmak üzere çok sayıda kentte yapılan törenlerle kutlandı. Kadıköy’teki merkezi kutlamalardaki provokasyonlar sonucu üç emekçi; Hasan Albayrak, Dursun Odabaş ve Yalçın Levent polis kurşunlarıyla yaşamını yitirdi. Türkülerle, halaylarla başlayan kutlama, kurşun cayırtılarıyla tamamlanabildi.
  • 1 Mayıs Provakasyonu nedeniyle 2 Mayıs’ta tertip komitesi tarafından DİSK Genel Merkezi’nde düzenlenen basın toplatısında iktidar ve kürsü işgaline kalkışan sorumsuz gruplar sert bir dille eleştirildi.
  • 4. Ören Toplantısı 27-29 Mayıs tarihleri arasında toplandı.
  • 15-16 Haziran Büyük İşçi Direnişi’nin 26. yılı nedeniyle 15 Haziran’da İstanbul, Ankara ve Adana’da anma toplantıları düzenlendi.
  • DİSK, Habitat Forumu gerekçe gösterilerek engellenmek istenilen Cumartesi Eylemine destek verdi. Polisin eylemi engeleme çabasını protesto eden DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak ve bir grup CHP milletvekili 15 Haziran’da Galatasaray’da basın açıklaması yaptı. Açıklamaya katılan birçok DİSK üyesi ve yöneticisiyle birlikte DİSK Yönetim Kurulu üyesi Hulusi Karlı da gözaltına alındı.
  • Cezaevlerindeki siyasi tutuklu ve hükümlülere yapılan baskıların son bulması amacıyla başlatılan açlık grevleri ölüm orucuna dönüştü. Cezaevlerindeki koşulların iyileştirilmesi, açlık grevlerinin can kaybına yol açmadan sona erdirilmesi amacıyla DİSK, Türk-İş ve Hak-İş genel başkan ve yöneticilerinden oluşan bir heyet 16 Temmuz’da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Necati Çelik ve Adalet Bakanı Şevket Kazan’ı ziyaret etti.
  • Cezaevlerindeki ölüm oruçlarında 3 kişinin ölmesi üzerine DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak 24 Temmuz’da DİSK genel merkezinde bir basın toplantısı düzenledi.
  • Cezaevlerindeki ölümlerin durdurulması amacıyla DİSK, Türk-İş ve Hak-İş genel başkanıları 26 Temmuz’da Türk-İş genel merkezinde biraraya geldi.
  • Zorunlu tasarruf fonu kesintilerinin son bulması ve İller İdaresi Yasası’nda yapılacak değişikliklerle sendikal hak ve özgürlüklere getirilmek istenen kısıtlamaları protesto etmek amacıyla DİSK, Türk-İş ve Hak-İş genel başkanları 26 Ağustos’ta Hak-İş genel merkezinde ortak bir basın toplantısı yaptı.
  • Genel Başkanlar, 27 Ağustos’ta yapılan Meclis oturumunu birlikte izlediler.
  • İktidarın zorunlu tasarruf fonu kesintilerine elkoyma girişimini önlemek amacıyla “Yağma Yok!” kampanyası düzenlendi. Kampanya, 31 Ağustos’ta DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak’ın genel merkezde düzenlediği basın toplantısıyla başladı. Kampanya çercevesinde ilk eylem 4 Eylül’de Bakırköy Özgürlük Meydanı’nda yapıldı. Eylemler 6 Eylül’de İzmir’de, 10 Eylül’de İstanbul, Taksim Meydanı’nda sürdürüldü. DİSK, “Yağma Yok!” kampanyası çerçevesinde 14-15 Eylül, 21-22 Eylül tarihlerinde Bölge Temsilciler Kurulu toplantıları yapıldı.
  • 1 Eylül Dünya Barış Günü nedeniyle, Mecidiyeköy Kültür Merkezi’inde “Barış ve İşçi Sınıfı” konulu bir panel düzenlendi.
  • Amerika’daki Bridgestone fabrikalarında Birleşik Lastik ve Çelik İşçileri sendikası (USWA)’nın sürdürdüğü grevle dayanışma amacıyla aynı şirketin Türkiye’deki ortak yatırımı olan Brisa fabrikasında bir dayanışma eylemi gerçekleştirildi. 12 Eylül’deki dayanışma eylemine Lastik-İş üyesi bin iki yüz işçi katıldı.
  • Trakya’daki DİSK örgütlenmesinin önünün açılması amacıyla 24 Eylül’de Çorlu Belediye Sergi Salonu’nda “2000’li yıllara doğru iş ve çalışma yaşamı” konulu bir panel yapıldı.
  • Uzunköprü’deki gıda işçilerinin, DİSK üyesi Gıda-İş Sendikası’nda örgütlenmesi üzerine işverenler, hertürlü baskı yöntemini uygulamaya koydu.
  • Yağ, çeltik, un üreten on dört ayrı işletmedeki işçilerinin yüzde doksanın sendikaya üye olması üzerine işverenler sürkeli olarak toplu sözleşme görüşmelerinden kaçındı.
  • İşverenlerin işçilerin iradesine ve hukuka aykırı tutumları üzerine uyguladıkları baskıların sona erdirilmesi, toplu sözleşme hakkının kullanılması amacıyla 29 Eylül’de “Hak ve Ekmek Mitingi” yapıldı.
  • KESK tarafından 19-20 Ekim tarihlerinde düzenlenen “Ekonomik ve Demokratik Haklar Mitingleri” DİSK tarafından aktif olarak desteklendi. Bursa ve Samsun’daki mitingler ortak yapıldı.
  • “Yağma Yok!” kampanyası çerçevesinde 20 Ekim’de Denizli’de bir yürüyüş düzenlendi ve halka bildiri dağıtıldı.
  • DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak ve DİSK üyesi sendikalarını yöneticileri Atatürkçü Düşünce Derneği tarafından 10 Kasım’da düzenlenen “Anıtkabir’e Yürüyüş”e katıldı.
  • Devleti saran çeteler, yolsuzluklar ve iktidarın baskı politikaları karşısında alınacak tavrın belirlenmesi amacıyla 17 Kasım, 23-24 Kasım’da Bölge Temsilciler Kurulu toplantıları yapıldı.
  • DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak, 27 Kasım’da genel merkezde düzenlendiği bir basın toplantısıyla “Demokrasiye ve Ülkemize Sahip Çıkalım” kampanyasını başlattı.
  • Kampanya kapsamında 30 Kasımda İstanbul’da Kadıköy ve Bakırköy meydanlarında, Bursa, Kocaeli, Adana, Ankara, İzmir, Antep, Edirne ve Antalya’da kitlesel basın açıklamaları yapıldı.
  • DİSK Başkanlar Kurulu, 16 Mart 1978 Katliamı Davası’nın 9 Aralık’ta yapılan duruşmasını izledi.
  • KESK’in 14 Aralık’ta Ankara’da düzenlediği yürüyüş ve mitinge DİSK Ankara Bölge Temsilciliği bünyesinde katıldı. Kamu çalışanları kortejininin alana girmesinden sonra onları izleyen diğer demokratik kitle örgütü kortejleri polisin saldırısına uğradı. DİSK kortejinin disiplinli tavrı provakasyon ortamını dağıttı. DİSK yöneticilerinin girişimleriyle yürüyüşcülerin tümünün miting alanına gelmesi sağlandı ve miting bir başka olaya meydan verilmeden tamamlandı.
  • Özel tersanelerde sıkça yaşanan ve ölümlerle sonuçlanan iş kazalarını değerlendirmek, sendikalaşmanın önünü açmak amacıyla DİSK üyesi Limter-İş sendikasıyla birlikte 15 Aralık’ta Tuzla’da “Gemi İnşa Sektöründe Taşeron Uygulamaları ve İşçilerin Sorunları” başlığıyla bir panel düzenlendi.
  • 22 Aralık’ta Kocaeli’de “Özgürlükçü Demokratik Türkiye için Miting” yapıldı. Bir biri ardına ortaya çıkan devlet içindeki çeteler, iktidarın desteğiyle artan gerici hareketler, emekçilerin haklarına yönelik baskılar, kirli ilişkiler üzerinde yükselen iktidarı protesto etmek amacıyla düzenlenen miting geniş yankı yarattı.
  • İktidar sözcülerinin çeteleri, faşist katilleri öven sözlerine karşı DİSK işçi sınıfını ülkeye sahip çıkmaya, çetelerden ve destekçisi iktidarlardan hesap sormaya çağırdı.
ITUC ETUC