Fransa'da Emeklilik Reformu ve Sosyal Güvenlik

Sosyal Güvenlik Uzmanı Gerard Filoche ile Söyleşi:

 

“Evet, bir kriz var ama bizim krizimiz değil onların krizi. Servetin yeniden dağıtımı mümkün. Şu anda 4 milyon işsiz var. Zaten çalışan kişiler için daha çok iş yaratıyorlar ama işsizler için iş yok.”

 

Kanun geçti sizce eylemler daha ne kadar devam eder?

 

Kanunun oylanması bir son değil. En son seferinde, 2006’da CPE yasasını oylandıktan sonra durdurduk. CGC, UNSA ve belki CFDT oylamadan sonra eylemleri sürdürmeyebilirler. Daha önce bu yönde açıklamalarda bulundular. Şimdi yasa oylandı daha sonra Anayasa Konseyine gidecek. Kasım ortası gibi tüm parlamenter süreç bitecektir. Ama şu anda harekette bir düşüş yok, ne gençlikte ne de işçiler arasında bir düşüş yok. Ama önemli olan 6 Kasım’daki eylem, asıl büyük adım o olacak. Sarkozy’nin kendi partisinin içinde farklılıklar var, içeride de sorunlar yaşıyor. Ayrıca anketlerde yüzde 70 onlara karşı.

 

Tüm bu süreç nasıl başladı?

 

Emeklilik reformuna karşı kampanya Attac ve Fondation Copernic tarafından başlatıldı. 300 kadar aydın, sendikacı ve siyasetçi beraber bir çağrı yaptık ve yaklaşık 600 kadar toplantı yaptık. Her akşam 72 toplantı yapılıyor çeşitli yerlerde. SP, CP, NPA, Yeşiller, Attac vs.den insanalrın katıldığı çok sayıda toplantı yapılıyor. Çok büyük bir çalışmaydı. Bir yandan da 8 sendikanın kendi aralarında bir birliği var. Ve böylelikle iyi bir karışım oluştur.

 

Peki sendikalar nasıl biraraya geldi?

 

Bu ilk kez olmuyor 2006’da CPE görüşüldüğünde bir ortak hareketlilik oldu. 2006’da ise CFDT o zaman hükümetle bir anlaşma imzalamıştı ve birlikten ayrıldı, bunun bedelini de ağır ödediler. 100 000 üye kaybettiler, sektörel seçimlerde yüzde 6-8 oy kaybettiler. Her 5 yılda bir hangi sendikanın temsil edeceğine dair seçimler yapılır ve Aralık 2008’de yapılan bu seçimlerde CGT yüzde 32 aldı, CFDT ise 23 aldı. Bu CFDT’ye çok ağır bir ders oldu. Bu sene Haziran’da kongreleri vardı ve orada ciddi kavgalar yaşandı. Yüzde 30 yönetime karşıydı ve yüzde 60 diğer sendikalarla herhangi bir ayrılığa karşı çıktı. Sendikanın başkanının bu yüzden eli kolu bağlı, bu birliktelikten çıkamaz, çıkmayı ister ama yapamaz.

 

Peki sizce daha ne kadar bu birlikteliği sürdürmeye mecbur hissederler kendilerini?

 

Şu anda tek bir sendika bu koalisyonu terk ederse, biter, sonu gelir. Çünkü kamuoyunun yüzde 70’i bu yasaya karşı. Muhtemelen CGC (profesyonellerin küçük bir örgütü) ayrılır. Başlarda da bu birlikteliğe katılmak istemiyorlardı ama üyeleri baskı yaptı, yönetim de kendini katılmak zorunda hissetti.

 

Başkanlık seçimleri ne zaman?

 

18 ay içinde olacak, eğer bu reforma devam etmek isterse Sarkozy’nin işi seçimlerde zor olacaktır. Fransa’da daha önce hiç bu kadar nefret edilen bir Başkan görmemiştim. Sadece Birkaç zenginin desteğini alıyor ama onlar bile onu sevmiyor, sadece işlerine geliyor. Ama çok büyük bir medya desteği var.

 

Emeklilik reformuyla ilgili medyanın tutumu ne?

 

Bu yasa kesinlikle gerekli, yapılmak zorunda, başka bir alternatif yok vs. diyorlar. 3 argümanalrı var, 1. daha uzun süre yaşıyoruz daha uzun süre çalışmalıyız, 2. çok gencimiz yok ve çok fazla insana emeklilik maaşı veriyoruz bu sürdürlemez, 3 ekonomik kriz var. Daha uzun süre yaşadığımız doğrıu değil aslında ama daha uzun süre yaşasak bile daha uzun süre hayattan zevk almalıyız. Yaşam beklentisi 3 yaş azaldı aslında, patronlar nedense yaşam beklentisi konusunda çok iyimser. İkincisi bizim Fransa’da herhangi bir demografik problem yok. Aslında bir doğum patlaması yaşanıyor. Bu yüzyılın başına göre ciddi bir doğum patlaması var. Hatta 16-17  yaşında bile emekli olunabilir ama bununla ilgili ayrı bir programımız var.

 

Üçüncüsü kriz ile ilgili bir sorun yok. Ülke çok çok zengin. Ama ücretler donduruldu yine de. 8 milyon yoksul var şu anda Fransa’da. Ortalama ücret 1570 Euro, bu Türkiye için iyi bir rakam olabilir ama burada bununla yaşamak neredeyse imkansız. Evet, bir kriz var ama bizim krizimiz değil onların krizi. Servetin yeniden dağıtımı mümkün. Şu anda 4 milyon işsiz var. Zaten çalışan kişiler için daha çok iş yaratıyorlar ama işsizler için iş yok.

 

Peki ilk kez mi bir emeklilik reformu gündeme getiriliyor Fransa’da?

 

Aslında bu üçüncüsü, ilki 93’deydi. Özel sektörde emeklilik primi ödeme süresini 37,5’dan, 40 yıla çıkardılar. Bundan 10 yıl sonra aynısını kamuda da yaptılar. Şimdi ise 42 yıl öneriyorlar. Ama gerçekte bir işçi ortalama 36 yıl çalışıyor. Dolayısıyla bir işçinin emeklilik süresini doldurması neredeyse imkansız.

 

Peki ortalama bir Fransız ne zaman çalışma hayatına giriyor?

 

Kimisi 18’de başlıyor, ufak bir kısım 16-17 yaşında başlıyor çalışmaya. Ama gençliğin çoğu gerçek anlamda çalışmaya 27 yaşında başlıyor. Belirsiz süreli sözleşme diyebileceğimiz çalışma biçimi için ise aslında ilk sözleşme yaşı ortalama 27. Ve eğer 42 yıl çalışmanız gerekirse, 69 yaşında ancak emekli olabilirsiniz.

 

Eğer grevler devam ederse, Sarkozy’nin stratejisi ne olur? Yasayı geri çekip bir süre beklerler mi?

 

Bunu yapmayacaklarını söylediler. Ama tabii hep bu tarz şeyler söylüyorlar. Bilemiyorum ama eylemlerden sonra göreceğiz ne olacağını.Şu anda 8-9 haftadır eylemler devam ediyor, normalde bu pek olası bir şey değildir.

 

Peki bu grevler daha ne kadar devam edebilirler?

 

Tabii öncelikle bir finansal sorun var. Grev devam ettikçe insanalr para kaybediyorlar. Ama mesela genel grev olsa o zaman para bir sorun olmaz. Ama genel grev konusunda da bir şüphe var. Eğer bir genel grev dinamiği olursa herkes katılır. Şu anda grevdeki işçileirn herhangi bir geliri yok ama kullanılan genel bir slogan var 10 gün kaybederseniz iki yıl kazanırsınız deniyor. Gerçekten de bugün 10 gün ücret almayıp greve katılan işçiler en sonunda 2 yıl daha az çalışıp emekli olabiecekler.

 

Peki siyasi düzeyde partiler arasındaki birlik nasıl oluştu?

 

Aslında bu birliği biz sağladık desem yeridir. Gerçekten de öyle oldu. En başta tüm sola bir ortak çağrı yaptık. Herkesi bir ortak mecliste topladık ve çeşitli güçleri biraraya getirmekte başarı da sağladık. Eğer eylemelrde 3 milyon kişi varsa bunun nedeni birlik oluşturulabilmiş olması. Fransa’da şu anda sendikalaşma oranı yüzde 8. Dolayısıyla eylemlere geniş kitleleri taşıyacak hiçbir güç yok. Partiler arasında bir birlik oluştu ama mesel
a Sosyalist Partinin kendi içinde bir problem var. Partinin sağ kanadı emeklilik reformunu destekliyor aslında. Sağ kanat bizim solun diğer kesimleriyle koalisyonumuzdan pek memnun değil ama diğer yandan bize söz geçiremiyorlardı.

Şimdi Sosyalist Parti tüm anketlerde seçimi kazanabilecek durumda.

 

Peki hangi sektörlerdeki grevler sizce stratejik önemde?

 

Petrol rafinerileri, ulaşım, nakliyat, tren, öğretmenler daha düşük katılımlı bir grev var. Çünkü çok uzun bir süğre grev yaptılar geçmişte ve pek iyi sonuçlanmadı. 68 gibi değil o zaman  iki üç günde herkes birden greve çıkmıştı. Burada ise daha izole edilmiş halde grevler.

 

Anketlerde yüzde 73 projeye karşı, yüzde 69 grevleri ve eylemleri destekliyor, yüzde 61 süresiz grevi destekliyor, yüzde 45 ise genel grevi destekliyor. Ben 1964’den beri militanlık yapıyorum ve bu 46 yılda ilk kez 8 haftadır devam eden bu kadar güçlü eylemler görüyorum.

 

Söyleşi: Eyüp Özer