Nisan 2020 İşsizlik ve İstihdam Raporu: Pandemi Öncesinde İşsizlikte Vahim Tablo
COVİD-19’UN YARATACAĞI BÜYÜK İŞSİZLİK VE İSTİHDAM DEPREMİ ÖNCESİNDE TABLO VAHİM!
- Covid-19’un etkilerini henüz yansıtmayan Ocak 2020 istihdam ve işsizlik verileri iç açıcı değil
- Geniş Tanımlı İşsiz Sayısı 8 Milyona Dayandı!
- Ümitsiz İşsiz Sayısı 1 Milyona Yaklaştı!
- İstihdamda Tablo Ürkütücü:
- 2018 ve 2019’da İŞKUR İstihdam İçin 43 Milyar TL Harcarken İstihdam Krizde 2 milyon kişi azaldı!
İŞSİZLİK VE İSTİHDAMIN GÖRÜNÜMÜ RAPORU – Nisan 2020
Rapora PDF formatında ulaşmak için görsele tıklayın
Bu araştırma Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) tarafından hazırlanmış ve 10 Nisan 2020 tarihinde kamuoyuna sunulmuştur.
Araştırma DİSK-AR kaynak gösterilerek kullanılabilir.
GENİŞ TANIMLI İŞSİZ SAYISI 8 MİLYONA DAYANDI
KRİZDE İSTİHDAM KAYBI 2 MİLYONU AŞTI
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 10 Nisan 2020 günü açıkladığı Ocak 2020 dönemi Hanehalkı İşgücü Araştırması’nı değerlendirdi.
TÜİK tarafından açıklanan veriler Ocak 2020 Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarını yansıyor. 2018-2019 krizinin olumsuz etkilerini yansıtan verilerde henüz Covid-19’un yarattığı ciddi ekonomik etkilerin sonuçları yok. Haziran ve temmuz ayında açıklanacak TÜİK verilerinde Covid-19’un etkilerini görmek mümkün olacak. Önümüzdeki aylarda Covid-19 nedeniyle işsiz sayısının en az ikiye katlanması ve istihdamda çok ciddi bir daralma yaşanması kaçınılmaz.
15 ve daha yukarı yaştakilerde dar tanımlı işsizlerin sayısı 2020 yılı Ocak döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 306 bin kişi azalarak 4 milyon 362 bine gerilmesine rağmen, geniş tanımlı işsiz sayısı 8 milyona dayandı. Geniş̧ tanımlı işsiz sayısı Ocak 2019’da 7 milyon 552 bin iken Ocak 2020’de 408 bin artışla 7 milyon 960 bin kişi oldu. Geniş̧ tanımlı işsizlik oranı Ocak 2020’de yüzde 23,1 olarak hesaplandı.
İstihdamda gerileme olmasına karşın işsiz sayısında bir miktar düşüş var. Bu durumun nedeni geniş tanımlı olarak işsiz olduğu halde iş aramayanların ancak çalışmaya hazır olanların sayısındaki artış. Dolayısıyla dar tanımlı işsizlikte yaşanan düşüşün nedeni işsizlerin iş aramaktan vazgeçmeleri ve ümitlerini kaybetmeleridir.
Ümitsiz işsizler 1 milyona yaklaştı. Ocak 2019’da 618 bin olan ümitsiz işsizlerin sayısı Ocak 2020’de 328 bin artarak 946 bine yükseldi. Son 1 yılda ümitsiz işsizlerin oranı yüzde 53 arttı.
İstihdamda daralma eğilimi devam ediyor. Ocak 2018’den Ocak 2020’ye 763 bin istihdam kaybı yaşandı. Krizin başladığı Ağustos 2018’e göre istihdam kaybı 2 milyon 50 bin oldu. Son iki yılda İŞKUR işveren teşvikleri için 27 milyar olmak üzere istihdam için toplam 43 milyar TL harcadı. Ancak sonuçta istihdamın artması bir yana, Ocak 2018’e göre 763 bin, Ağustos 2018’e göre 2 milyon 50 bin istihdam kaybı var. İŞKUR devasa kaynaklar harcıyor ama istihdam azalıyor.
TÜİK’e göre çalışma çağındaki nüfusun (15+ nüfus) sadece yüzde 44’ü istihdamda. Toplam istihdam 27,3 milyon. Bu istihdam ise tümüyle düzenli ve kayıtlı değil. Geçici işler, kısmi işler, tarım işleri ve kayıt dışı işler ile ücretsiz aile işçileri de bu sayıya dahil.
Genç kadın işsizliği ve kentsel kadın işsizliği son 1 yılda en yüksek işsizlik türü olarak görülmeye devam ediyor. Ocak 2020’de de en fazla artış kentsel genç kadın işsizliğinde görüldü.
Mevsim etkisinden arındırılmamış genç işsizliği son 1 yılda 2,2 puan azalarak yüzde 24,5, mevsim etkisinden arındırılmamış kadın işsizliği 0,2 puan azalarak yüzde 16,3 oldu.
Krizde kentsel genç kadın işsizliği yüzde 36’lara ulaştı, kadın işsizliği kategorisinde en yüksek işsizlik seviyesini gördü. Ocak 2020’de de kentsel genç kadın işsizliği yine en yüksek işsizlik türü oldu.
GENİŞ TANIMLI İŞSİZ SAYISI 8 MİLYONA DAYANDI!
Ocak 2019’da 4 milyon 668 bin olan mevsim etkisinden arındırılmamış dar tanımlı işsiz sayısı Ocak 2019’da 306 bin kişi azalarak 4 milyon 362 bin oldu (Grafik 1). Mevsim etkisinden arındırılmamış işsizlik oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 0,9 puan azalarak yüzde 13,8 olarak gerçekleşti.
Ocak 2019’da yüzde 14,7 olan mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik, Ocak 2020’de yüzde 13,8 oldu.
Grafik 1: İşsiz Sayıları (Ocak 2019-Ocak 2020) (Bin)
Kaynak: TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması Ocak 2020, DİSK-AR tarafından hesaplanmıştır.
DİSK-AR tarafından hesaplanan geniş̧ tanımlı işsiz sayısı Ocak 2019’da 7 milyon 552 bin iken Ocak 2020’de 408 bin artışla 7 milyon 960 bin kişi oldu. Geniş̧ tanımlı işsizlik oranı Ocak 2020’de yüzde 23,1 olarak hesaplandı (Tablo 1). Dar tanımlı işsizlik azalırken geniş tanımlı işsizliğin artmasının sebeplerinden biri kriz döneminde iş aramayıp çalışmaya hazır olanların dikkat çekici artışı olarak gösterilebilir. Kriz dönemindeki uzun süreli işsizliğin sonucunda ümidini kaybeden işsizler son 1 yılda yüzde 53 oranında arttı.
2020 Ocak ayında iş bulma ümidini kaybedenlerin sayısı 946 bine ulaştı. İstihdamda gerileme olmasına karşın işsiz sayısında bir miktar düşüş var. Bu durumun nedeni geniş tanımlı olarak işsiz olduğu halde iş aramayanların ancak çalışmaya hazır olanların sayısındaki artış.
Tablo 1: Geniş Tanımlı İşsizlik (Ocak 2019-Ocak 2020) (Bin)
| İşsiz Türü | Ocak 2019 | Ocak 2020 | Fark |
| Dar tanımlı işsizler | 4.668 | 4 362 | -306 |
| İş aramayıp çalışmaya hazır olanların tümü | 2.311 | 2.786 | 475 |
| a-İş bulma ümidi olmayanlar | 618 | 946 | 328 |
| b- Diğer iş aramayıp çalışmaya hazır olanlar | 1.693 | 1.840 | 147 |
| Zamana bağlı eksik istihdam | 410 | 683 | 273 |
| Mevsimlik çalışanlar | 163 | 129 | -34 |
| Toplam | 7.552 | 7.960 | 408 |
Kaynak: TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması Ocak 2020, DİSK-AR tarafından hesaplanmıştır.
Not: Dar ve geniş tanımlı işsizlikle ilgili yöntemsel açıklama ektedir.
KRİZDEN BU YANA İSTİHDAM 2 MİLYON 52 BİN AZALDI
Ocak 2018’de 28 milyon 29 bin olan mevsim etkisinden arındırılmamış̧ istihdam krizin başladığı 2018 Ağustos ayında 29 bin 318’e yükseldi. Ağustos 2018’den Şubat 2019’a kadar düzenli bir azalış gösteren istihdam edilenlerin sayısı Şubat 2019’da artış eğilimi gösterse de Temmuz 2019’dan sonra tekrar azalmaya başladı. 2020 Ocak ayında istihdam edilenlerin sayısı krizin başladığı Ağustos 2018’den bu yana 2 milyon 52 bin azalarak 27 milyon 266 bine geriledi (Grafik 2). Küresel salgın COVID-19’un yıkıcı etkilerinin henüz görülmediği düşünülecek olursa istihdamdaki azalışın süreceğini söylemek yanlış olmayacaktır.
Grafik 2: İstihdam Edilenler (Ocak 2018-Ocak 2020) (Bin)
Kaynak: TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması Ocak 2020, DİSK-AR tarafından hazırlanmıştır.
GENÇ KADIN İŞSİZLİĞİ İLK SIRADA
NE EĞİTİMDE NE İSTİHDAMDA OLANLAR (NEET) ARTIYOR
Genç kadın işsizliği ve kentsel kadın işsizliği son 1 yılda en yüksek işsizlik türü olarak görülmeye devam ediyor. Ocak 2020’de de en fazla artış kentsel genç kadın işsizliğinde görüldü.
Mevsim etkisinden arındırılmamış genç işsizliği son 1 yılda 2,2 puan azalarak yüzde 24,5, mevsim etkisinden arındırılmamış kadın işsizliği 0,2 puan azalarak yüzde 16,3 oldu.
Krizde kentsel genç kadın işsizliği yüzde 36’lara ulaştı, kadın işsizliği kategorisinde en yüksek işsizlik seviyesini gördü. Ocak 2020’de de kentsel genç kadın işsizliği yine en yüksek işsizlik türü oldu.
Ekonomik krizin etkisinin en yoğun olarak görüldüğü Ocak 2019’a göre Ocak 2020’de işsizlik türlerinde genel bir azalış görülmektedir. Ancak ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin (NEET) sayısındaki artış devam ediyor. Ocak 2020’de NEET oranı Ocak 2019’a göre 0,2 puan artarak yüzde 25,7’ye ulaştı.
Grafik 3: İşsizlik Türleri (Ocak 2019- Ocak 2020) (%)
Kaynak: TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması Ocak 2019 ve Ocak 2020, DİSK-AR (NEET: Ne Eğitimde Ne İstihdamda Olanlar)
İŞSİZLİKLE MÜCADELE ÖNERİLERİ
- İşten çıkarmalar Covid-19 süresince kesin olarak yasaklanmalı.
- İşsizlik sigortasından yararlanma koşulları ve ödenek miktarı iyileştirilmelidir.
- Covid-19 koşullarında işsizlik ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanmada ön koşul aranmamalıdır.
- İşsizlik Sigortası Fonunun amaç dışı kullanımına son verilmelidir.
- “Herkesin çalışması için, herkesin daha az çalışması” ilkesi doğrultusunda haftalık çalışma süresi gelir kaybı olmaksızın 37,5 saate, fazla mesailer için uygulanan yıllık 270 saat sınırı, 90 saate düşürülmelidir.
- İstihdam artışlarında kamunun payı dikkate değerdir. Kamu istihdamının artırılması, kamuda eğreti ve güvencesiz çalışma biçimleri yerine, kadrolu ve güvenceli istihdam artışının sağlanması yaşamsal önemdedir. Kamu girişimciliği ve hizmetleri istihdam yaratacak şekilde yeniden ele alınmalı ve kamuda personel açığı derhal kapatılmalıdır.
- İş başında eğitim adı altında çırak, stajyer, kursiyerlerin ve bursiyerlerin ucuz işgücü deposu olarak kullanılması uygulamasına son verilmelidir.
- Uluslararası çalışma normları doğrultusunda herkese en az bir ay ücretli yıllık izin hakkı tanınmalıdır.
- Güvencesiz çalışma biçimlerine son verilmeli, tüm taşeron işçilere kadro verilmelidir. Kamu taşeron işçileri kamu işçisi olarak kadroya alınmalıdır.
- Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) “insana yaraşır iş” yaklaşımı temelinde herkese güvenceli ve nitelikli işler sağlanmalıdır.
- Sendikal hak ve özgürlüklerin kullanımı güvence altına alınmalı, sendikal barajlar kaldırılmalı, herkesin sendika hakkını özgürce kullanabilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
- Toplum yararına çalışma programları kapsamında çalıştırılanlar daimî işçi statüsüne geçirilmelidir.
- Kadın istihdamının artırılması ve işsizliğinin azaltılması için işgücü piyasalarındaki cinsiyetçi uygulamalara son verilmeli, ev içi bakım hizmetleri devletin gereken nitelikli, yaygın ve ücretsiz bakım hizmetlerini sağlaması ile kadının üzerinden alınmalıdır.
|
