TÜRKİYE'DE İŞÇİ ÜCRETLERİ YÜKSEK MİDİR?
TÜRKİYE’DE İŞÇİ ÜCRETLERİ YÜKSEK MİDİR?
Geçen hafta haber kanallarına yer alan bir haberle, asgari ücret tekrar gündeme geldi. Habere göre Türkiye’deki asgari ücret Doğu Avrupa ülkelerinin üstünde fakat diğer AB üyesi ülkelerin altındaydı. AB’ne üye 27 ülkenin 20’sinde yasal olarak düzenlenmiş asgari ücret uygulaması varken, 7 ülkede (Almanya, Avusturya, Danimarka, Finlandiya, İsveç, İtalya, Norveç) asgari ücret bölgesel ya da işkolu düzeyinde yapılan toplu sözleşmelerle belirlenmekte.
Eurostat tarafından her yıl düzenli olarak yapılan asgari ücret çalışmasına, bu yıl aday ülke olarak Türkiye de dahil edildi. Eurostat tarafından yapılan çalışma çeşitli göstergelerle ülkeler arasındaki asgari ücret göstergelerini karşılaştırmakta. Ancak Türkiye’deki haber kanalları bu göstergelerden sadece birine odaklanmış ve yalnızca Türkiye’deki asgari ücretin 9 AB üyesi ülkesinden daha yüksek olduğunu belirtmişlerdir.
Oysa sözkonusu ücretler olunca Konfederasyonumuz, hem yapılan çalışmada belirtilen diğer göstergelerin hem de diğer bazı noktaların dikkate alınması gerektiği kanısındadır. Birincisi, Doğu Avrupa ülkelerinde hala sosyal ücret uygulamaları geçerlidir. Sağlık, eğitim, ulaşım, konut, enerji vb gibi konularda sürmekte olan sosyal destekler, asgari ücretin dışındadır. Dolayısıyla sosyal ücret uygulamaları istatistiklere yansımamaktadır.
İkinci olarak, ki bu yapılan çalışmaya dahil edilmiştir: asgari ücretin ne kadar yaygın olduğu ve ortalama ücrete olan oranının ne olduğudur. Asgari ücretin Avro bazında Türkiye’ye göre düşük olduğu Doğu Avrupa ülkelerinde, işçilerin ortalama yüzde 7’si asgari ücret ile çalışırken, Türkiye’de bu oran yüzde 36 dolayındadır. Bir başka deyişle, Doğu Avrupa ülkelerinde her 14 işçiden biri asgari ücret ile çalışırken, Türkiye’de her 3 işçiden biri asgari ücretle çalışmaktadır. Asgari ücretin bu denli yaygın uygulanmakta oluşu, ülkede hakim ücretin en az ücret olduğunu göstermektedir. Asgari ücret bu haliyle, bireysel ve toplu iş sözleşmeleriyle belirlenen ücretleri de etkilemekte, ülke genelinde ücretleri geriye çeken bir etki yaratmaktadır.
Asgari ücretin ortalama ücrete oranına bakıldığında, Türkiye’de asgari ücret ortalama ücretin üçte ikisi iken Doğu Avrupa ülkelerinde bu oran %37’dir. Bir başka deyişle, Türkiye’de genel ücret ortalamasının Doğu Avrupa ülkelerinden yüksek olduğunu söylemek mümkün değildir.
Oysa, Batı Avrupa ülkeleri ile yapılan karşılaştırmalarda Türkiye’deki asgari ücretin çok düşük olduğu görülmektedir. 27 AB üyesi ülkenin 20’sinde uygulanan asgari ücretin en yüksek olduğu ülkeler Lüksemburg, Hollanda ve İngiltere’dir. Türkiye’de çalışan bir asgari ücretli İngiltere’de çalışan bir işçinin dörtte birinden daha az ücret almaktadır. Asgari ücretin uygulanmadığı Almanya ve İsveç gibi ülkelerde toplu iş sözleşmeleri ile belirlenen en düşük ücretler, yine Türkiye’deki asgari ücretin çok üzerindedir.
Tablo 1: AB Üyesi Ülkelerde ve Türkiye’de Asgari Ücret Göstergeleri
Asgari Ücret (Avro)
Asgari Ücret (SGP)1
Asgari Ücretlilerin Oranı
Asgari Ücretin Ortalama Ücrete Oranı
Lüksemburg
1570
1503
18.0
50
İngiltere
1361
1292
1.4
40
Hollanda
1301
1244
2.1
45
Belçika
1259
1203
16.0
46
Fransa
1254
1150
15.6
47
İrlanda
1403
1141
3.1
52
Malta
585
805
1.5
44
ABD
676
779
1.4
33
Yunanistan
668
768
–
47
İspanya
666
725
0.8
33
Slovenya
522
701
2.0
44
Portekiz
470
546
5.5
41
Türkiye
298
499
35.6
57
Çek Cumh.
288
465
2.0
37
Macaristan
258
423
8.0
37
Polonya
246
389
4.5
36
Estonya
230
362
5.7
40
Slovakya
217
351
1.9
41
Litvanya
174
324
12.1
34
Letonya
172
310
8.8
38
Bulgaristan
92
216
5.1
40
Romanya
114
204
12.0
29
1 Satın Alma Gücü Paritesine göre hesaplanmıştır.
Kaynak:
□ EUROSTAT, Statistics in Focus, Minimum Wages 2007.
□ European Industrial Relations Observatory (EIRO)
□ Türkiye verisi SSK verilerine dayanarak tarafımızca hesaplanmıştır.
