ENFLASYON YOKSULU VURDU: AÇLIK SINIRI 830 TL, YOKSULLUK SINIRI 3.021 TL OLDU…
DİSK-AR AÇLIK VE YOKSULLUK SINIRI RAPORU
EKİM 2010
ENFLASYON YOKSULU VURDU
AÇLIK SINIRI 830 TL, YOKSULLUK SINIRI 3.021 TL OLDU
YOKSULUN ENFLASYONU YÜZDE 10.8, ZENGİNİN ENFLASYONU YÜZDE 6.36 OLARAK GERÇEKLEŞTİ
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü (DİSK-AR) Ekim ayı için açlık ve yoksulluk sınırını açıkladı. TÜİK Hanehalkı Harcama Kalıbı, TÜİK Madde fiyat ortalamaları ve 4 kişilik bir ailenin sağlıklı bir biçimde alması gereken kalori miktarı üzerinden hesaplanan beslenme kalıbı dikkate alınarak hazırlanan araştırmanın sonuçlarına göre, 4 kişilik bir aile için açlık sınırı 830, yoksulluk sınırı ise 3021 TL olarak gerçekleşti. Gelir gruplarına göre enflasyon verilerine göre ise nüfusun en yoksul yüzde 5’lik diliminin enflasyonu yüzde 10,8 olurken, en zengin yüzde 5’lik diliminin enflasyonu yüzde 6,36’da kaldı. Gıda fiyatlarındaki astronomik artışlar, açlık ve yoksulluk sınırı ile halkın alım gücü arasındaki farkı arttırdı.
Zorunlu Gıda Harcamaları
Yetişkin Kadın
6,80
Yetişkin Erkek
7,90
15-19 Yaş Erkek Çocuk
7,91
4-6 Yaş Kız Çocuğu
5,06
Toplam
27,67
AÇLIK SINIRI
830
Araştırmanın sonuçlarına göre sağlıklı beslenmek için yetişkin bir kadının yapması gereken günlük harcama tutarı 6,80 TL olurken, bu rakam yetişkin bir erkek için 7,90 TL, 15-19 Yaş erkek çocuk için 7,91 TL, 4-6 yaş bir kız çocuğu için 5,06 TL oldu. Buna göre 4 kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için yapması gereken günlük gıda harcaması 27,67 TL. Aynı hesaplamaya göre 4 kişilik ailenin sağlıklı beslenmek ve insanca yaşayabilmek için yapması gereken asgari harcama tutarı ise aylık 3.021 TL. Söz konusu ailenin minimum gereksinimlerini karşılamasında ise “gıda, içecek vb.” için ayırması gereken tutar 830, giyim ve ayakkabı için 189, kira, su, elektrik vb. için 854, mobilya, ev bakımı vb. için 173, sağlık için 67, ulaştırma için 295, haberleşme için 130, eğlence ve kültür hizmetleri için 66, eğitim için 59, lokanta, yemek, otel vb. için 125, çeşitli mal ve hizmetler için 107 TL olarak belirlendi.
Yoksulluk sınırı, geçtiğimiz yılın aynı ayına göre 466 TL artış ile 2555 TL’den 3021 TL’ye yükseldi. Asgari ücrette artış ise geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre sadece 47 TL olurken, asgari geçim indirimi hariç net 497 TL’den, 544 TL’ye ulaştı. Böylelikle asgari ücretlinin yoksulluk sınırı ile arasındaki mesafe 419 TL arttı. Bu tutar asgari ücretlinin 21 günlük ücretine eşit. Açlık sınırı ise 128 tl’lik yıllık artış ile, asgari ücretteki yılık artışın 2 katından fazla bir yükseliş kaydetti.
YOKSULUN ENFLASYONU İKİ HANELİ
GELİR GRUPLARINA GÖRE ENFLASYON ORANLARI (%)-EKİM 2010
Bir Önceki Aya Göre
Bir Önceki Yılın Aralık Ayına Göre
Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre
En yoksul yüzde 20
2,22
7,94
10,52
2. yüzde 20
2,09
7,41
9,79
3. yüzde 20
1,95
7,02
9,24
4. yüzde 20
1,82
6,62
8,66
En zengin yüzde 20
1,50
5,61
7,28
TÜFE
1,83
6,69
8,62
En yoksul %5
1,31
8,11
10,80
En zengin %5
2,33
4,95
6,36
Kaynak: TÜİK Tüketici Fiyat Endeksi ve 2003 yılı TÜİK Hanehalkı Tüketim Harcamaları
Gıda harcamalarındaki astronomik artışlar ise, dar gelirlinin belini iyice büktü. Hesaplama sonuçlarına göre gelir gruplarına göre enflasyon bir önceki yılın aynı ayına göre en yoksuldan en zengine doğru sırasıyla yüzde 10.52, 9.79, 9.24, 8.66 ve 7.28 oranında arttı. Aralık ayına göre enflasyon ise sırasıyla yüzde 7.94, 7.41, 7.02, 6.62, 5.61 olarak gerçekleşti. Aylık enflasyon aynı sırayla yüzde 2.22, 2.09, 1.95, 1.82, 11,5 oldu.
Nüfusun en yoksul yüzde 5’lik dilimi enflasyonu yıllık olarak yüzde10,8 oranında hissederken, en zengin yüzde 5’lik dilim için bu oran sadece yüzde 6,4’te kaldı.
Özellikle kimi gıda ürünlerinde yaşanan astronomik artışlar, dar gelirlinin belini iyice büktü. Sofraların vazgeçilmezi domates fiyatı 3 katına çıkarken, salatalık yüzde 121, kabak yüzde88, marul yüzde 83, fasulye yüzde 77, dolmalık biber yüzde 67, çarliston biber yüzde 61, Ispanak yüzde 58 arttı.
YILLIK FİYAT ARTIŞLARI
MADDELER
ARTIŞ ORANI
Ispanak
57,86%
Biber Çarliston
60,89%
Biber Dolmalık
66,52%
Fasulye
77,56%
Marul
82,88%
Kabak
88,68%
Karnıbahar
97,54%
Sarımsak
100,19%
Salatalık
121,17%
Domates
288,91%
Kaynak: TÜİK Madde Fiyatları
GİZLİ YOKSULLAŞMA YAŞANIYOR
Türkiye bir yandan krizin yoksullaştırıcı etkisini en ağır bir biçimde hissetmeye devam ederken, diğer yandan da gıda fiyatlarında yaşanan astronomik artışlar, emekçilerin alım gücünü hızla aşağıya çekmektedir. Genel enflasyon rakamları ile gıda enflasyonu arasındaki farkın neredeyse iki katına çıkması, enflasyon üzerinden belirlenen ücret artışları dikkate alındığında, gizli bir yoksullaşma yaratmaktadır.
Gıda harcamaları, yaşamsal harcamalardır. Gıda fiyatlarındaki artışların, genel enflasyonun altında kalması halinde, ücret artışlarında gıda harcamalarındaki fiyat artışlarının esas alınması, gizli yoksullaşmanın önüne geçebilmek için bir yöntem olarak kabul edilmelidir.
Bir başka gerçek ise gıdadaki yüksek fiyat artışları ile birlikte, yoksul kesimin enflasyonunun, genel enflasyonun üzerine çıkmasıdır. Bu da gelir dağılımını olumsuz bir biçimde etkileyen bir başka unsur olmaktadır.
Çalışma sürelerinin uzadığı, ücretli izin hakkının gasp edildiği, ücretlerimizin gerilediği bu koşullar altında, esneklik ve güvencesiz çalışma biçimlerinin yaygınlaştırılmaya çalışılması, bölgesel asgari ücret uygulamalarının gündeme getirilerek, reel ücretlerin düşürülmesinin amaçlanması, kıdem tazminatının kaldırılması gibi emeğin haklarına yönelik saldırı planları gündemdedir. Türkiye, gelir dağılımını düzletici değil, derinleştirici politikalarla uçurumun kenarına doğru sürüklenmektedir.
ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ
Açlık ve yoksulluk sınırı DİSK Araştırma Enstitüsü tarafından her ayın ilk haftasında, Türkiye İstatistik Kurumu’nun Tüketici Fiyat Endeksini açıklanmasını takiben kamuoyu ile paylaşılmaktadır.
Araştırmada, DİSK-AR tarafından Sağlık Bakanlığı ve Hacettepe Üniversitesi Beslenme ve Diyabetik bölümünün hazırladığı “Türkiye’ye özgü beslenme kalıbı”nın, farklı kaynaklardan elde edilen verilerle değerlendirilerek yenilenmesi sonucunda elde edilen DİSK-AR beslenme kalıbı dikkate alınmıştır. Elde edilen beslenme kalıbı her ay açıklanan TÜİK madde fiyatları ile değerlendirilerek kişinin ihtiyacına göre yapması gereken gıda harcamasının tutarı tespit edilmektedir. Söz konusu tutar Avrupa Birliği için aktif bir kişinin günlük olarak temin etmesi gereken kalori miktarları ile düzeltilmektedir. Hesaplamada esas alınan kalori miktarları şunlardır:
4-6 yaşındaki bir kız çocuğu için 1600 kalori
15-18 yaş arası bir erkek çocuk 2818 kalori
Yetişkin bir erkek 2698 kalori
Yetişkin bir kadın 2150 kalori
4 Kişilik ailenin sağlıklı beslenmek için yapması gereken minimum aylık gıda harcaması AÇLIK SINIRI olarak belirlenmektedir. Bu verinin Hanehalkı tüketim harcamasına dağıtılması ile elde edilen veri ise bize YOKSULLUK SINIRINI vermektedir.
Araştırmada 2003 yılı Hanehalkı Tüketim Araştırması sonuçları ile oluşturulan harcama kalıbı esas alınmaktadır. Bunun nedeni 2003 yılında gerçekleştirilen Hanehalkı Tüketim Harcaması araştırmasının en kapsamlı örnekleme dayanan çalışma olmasıdır.
