SENDİKALAR VE YETKİ SORUNU RAPORU…
SENDİKAL BARAJ, İŞÇİLERİN ÖRGÜTLENME İRADESİNE KARŞI SAVUNULUYOR… SENDİKAL ÖZGÜRLÜKLERE VE DEMOKRASİYE EN BÜYÜK DARBE…
· TASLAK BU BİÇİMİ İLE YASALAŞIRSA 5 MİLYON İŞÇİ İÇİN SENDİKAYA ÜYE OLSA BİLE TOPLU SÖZLEŞME HAYAL OLACAK
· 6 İŞKOLUNDA İŞÇİLER YETKİLİ SENDİKA BULAMAYACAK
· % 10 OLAN BARAJ, % 3’E DÜŞERKEN, İSTATİSTİKSEL OYUNLARLA GERÇEK BARAJ % 24’E YÜKSELECEK
· TANINAN 5 YIL SÜRE DE, KİMİ YETKİLİ SENDİKALAR 10 KATTAN FAZLA BÜYÜMEZSE YETKİSİNİ KAYBEDECEK
· DEVLET SENDİKALARI İSTATİSTİK TEHDİDİ İLE BUGÜNE KADAR DENETİM ALTINDA TUTUYORDU ARTIK E-DEVLET SİSTEMİ İLE YÖNETECEK
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü’nün (DİSK-AR) SGK Temmuz 2011 İstatistikleri ile Çalışma Bakanlığı İstatistikleri Temmuz 2009 verileri üzerinden hazırladığı rapora göre, TBMM gönderilen “toplu iş ilişkileri” yasa taslağında yer alan % 3 barajı ile 5 milyon 70 işçi, yani tüm kayıtlı işçilerin % 46’sı için toplusözleşme hayal haline gelirken, bu işçilerin bulunduğu 6 işkolunda işçiler yetkili sendika bulamayacak. Rapora göre mevcutta % 10 olan ve kamuoyuna yeni taslakta % 3 olarak sunulan baraj istatistik oyunları ile % 24’e yükselecek. Mevcutta yetkili sendikalar bile bu nedenle yetkisiz kalacak. Rapora göre bunun iki nedeni var;
1) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yerine aynı bakanlığa bağlı Sosyal Güvenlik Kurumu istatistiklerinin esas alınmasından ötürü 2 katına çıkan işçi sayısı,
2) Sendika üye sayılarının sadece dörtte birinin geçerli sayılacak olmasıdır. Bunun yanında sektör birleşmeleri nedeni ile kimi işkollarında baraj daha da yükselecektir.
Veriler gerçekçi değil
Çalışma Sosyal ve Güvenlik Bakanlığı verilerine göre açıklanan işçi sayıları, 2008 yılı Çalışma Hayatı İstatistiklerinde, Ocak 2009 tarihi itibari ile 5 milyon 434 bin olarak açıklanmıştır. Buna karşın SGK kapsamında işçi sayısı Ocak 2009 tarihinde 8 milyon 802 bindir. TÜİK Hanehalkı İşgücü araştırması için ise ocak 2009 tarihi dikkate alındığında 12 milyon 78 bin ücretli çalışan görülmektedir. Bunun 2 milyon 812 bini kayıtdışıdır. SGK kapsamındaki 2 milyon 468 bin kamu çalışanı dikkate alındığında, kayıtlı işçi sayısı TÜİK verilerine göre 6 milyon 768 bindir.
Tablo 2- Kurumlara göre kayıtlı işçi sayıları
Kurum
Kayıtlı İşçi Sayısı
SGK Verisi ile Fark
SGK
8.802
0
TÜİK
6.768
2.034
ÇSGB
5.434
3.368
Kaynak: SGK, ÇSGB ve TÜİK
Tablo 2’de kurumlara göre kayıtlı işçi sayılarına baktığımızda ciddi farklılıklar görülmektedir. Özellikle güvenilir olması beklenen TÜİK verilerinde 2 milyon işçi kayıptır. Kayıtlı işgücü açısından SGK verileri de, çeşitli dönemler şişmektedir. Bu verilerde göstermektedir ki, Türkiye’de çok temel hakları belirlenirken, konulan barajlar başlı başına büyük bir problemken, bu barajlara referans alınan işçi sayıları da sorunludur.
Sendikaya değil, işçiye baraj
2011 Temmuz ayı itibari ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na kayıtlı, işçi statüsünde çalışanların, “Toplu İş İlişkileri” kanun taslağında yer alan sektörlere, mevcut iş kolları tüzüğü dikkate alınarak, DİSK-AR tarafından dağıtılması sonucu bulunan, iş kollarındaki işçi sayıları ile, ÇSGB Çalışma Hayatı İstatistikleri, “6 Temmuz 2009 Tarihi İtibari ile Yürürlükte olan veya Hizmet akdine Dönüşen Toplu İş Sözleşmelerinin İşkollarına Göre Dağılım Tabloları” dikkate alınarak yapılan hesaplamaya göre, mevcut yasaya ve istatistiklere göre yetkili olan kimi sendikalar 5 yıl içinde üye sayısını 10 kattan fazla artırarak 90 bin üyeye ulaşmak zorunda.
Sendikalaşama oranlarının barajlar ve yetki sorunları nedeniyle sürekli olarak azaldığı bir süreçte, mevcut yapıyı koruyan düzenlemeler üye sayılarında ciddi bir artış beklemenin mümkün olmadığının belirtildiği raporda, yasada tanınan 5 yılık süreç üye sayılarında çok ciddi bir artış yaşanmazsa, işçilerin üye olup, toplusözleşme yapacakları sendika bulamayacakları işkolları şunlar:
Ağaç ve kağıt işkolu: Sektörde 4’ü yetkili 6 sendika bulunuyor. Baraj 6 bin 447 kişi, ağaç sektöründe üye sayısı birbirine yakın iki sendikanın TİS’ten faydalanan toplam üyesi 6 bin 345. Yani en büyük sendikanın TİS kapsamında üye sayısı 3 bin civarında. Yani % 3’lük, 6 bin 447 kişilik barajın yarısıR30;
Ticaret, büro, eğitim ve güzel sanatlar: 3’ü yetkili 5 sendikanın bulunduğu sektör, 3 milyon kayıtlı işçi ile en büyük iş kolu. Buna karşın toplam TİS kapsamındaki işçi sayısı 32 bin 849 kişi. Yani % 3’lük ve 90 bin kişilik barajın 3’te 1’i oranında toplam üyeye sahip. Sendikaların eşit dağıldığı varsayımı altında sektörde sendikalarda beş yılda üye sayısını 9 kat artırmak durumunda.
Taşımacılık: Demiryolu, deniz, hava, kara taşımacılığı ile ardiye ve antrepoculuk işkollarının birleşmesi ile oluşturulan sektörde, toplam kayıtlı işçi sayısı 773 bin seviyesinde. % 3 baraj, işkolu birleşmesi ile zaten % 10’un üzerinde bir etkiye sahip. Sektörde 6’sı yetkili 8 sendika bulunmakta. Bu sendikalar arasında en büyük olanının TİS kapsamındaki üye sayısının en fazla olduğu iş kolu demiryolları. Söz konusu sektördeki sendika bile 9935 üyesi ile 23 bin kişilik barajın yarısının bile altında üyeye sahip.
Konaklama ve eğlence yerleri: Sektörde 2’si yetkili 6 sendika bulunuyor. İş kolunda kayıtlı işçi sayısı 710 bin iken, TİS kapsamındaki sendika üye sayısı sadece 11 bin. % 3 yetki barajı ise 21 bin düzeyinde.
Sağlık: Sağlık sektöründe 3 sendika bulunuyor. Bu sendikalardan biri yetkili durumunda. Ancak DİSK’ bağlı Dev Sağlık-İş sendikası yetkili olmadığı halde etkili mücadelesi ile sektörde en etkili güç ve 8
bin 426 kişilik % 3 barajının sınırlarına gelmiş durumda. Yetkili olan sendikanın TİS kapsamında üye sayısı ise kıl payı barajın altında. Sektörde kayıtlı 281 bin işçi görünüyor.
Basın-Yayın sektörü: Sektörde 83 bin 700 kayıtlı işçi bulunmakta. Buna karşın TİS kapsamındaki sendika üye sayısı ÇSGB’nın son verilerine göre bin 746. İş kolunda iki yetkili sendika var. Her iki sendikada % 3 barajının altında kalıyor.
Tablo 1- SGK ve Çalışma Bakanlığı verilerine göre % 3 Barajının Etkisi
SGK İşçi Sayısı (Temmuz 2011)
%3 Baraj
TİS’ten yararlanan ve aidar ödeyen işçi sayısı (Temmuz 2009)
Ağaç ve kağıt
214.897
6.447
10.321
Metal
1.279.902
38.397
144.086
Ticaret
3.007.729
90.232
32.849
Taşımacılık
773.409
23.202
24.526
İletişim
25.872
776
15.322
Gıda
516.179
15.485
104.168
Konaklama ve eğlence yerleri
709.793
21.294
11.184
Güvenlik
211.580
6.347
Sağlık
280.862
8.426
8.035
Genel
584.432
17.533
125.949
Elektrik
117.455
3.524
37.066
İnşaat
1.662.710
49.881
54.960
Maden
145.322
4.360
29.961
Tekstil
821.053
24.632
81.733
Basın
83.700
2.511
1.746
Petrokimya
286.217
8.587
26.317
Çimento
201.898
6.057
22.229
Banka
189.443
5.683
56.872
11.112.453
787.324
Kaynak: SGK Temmuz 2011 İstatistikleri, ÇSGB Çalışma Hayatı İstatistikleri, “6 Temmuz 2009 Tarihi İtibari ile Yürürlükte olan veya Hizmet akdine Dönüşen Toplu İş Sözleşmelerinin İşkollarına Göre Dağılım Tabloları”
Sonuç olarak, TBMM’ye sunulan to
plu iş ilişkileri yasa taslağı, % 3’lük işkolu barajı ve grev yasakları ile Cumhuriyet tarihinin işçilerin temel haklarına yönelik en ciddi saldırıdır.
1) sendikal özgürlüklerin genişletilmesi adına çıkartıldığı iddia edilen yasa mevcut % 10’luk barajı, % 3′ indirdiğini iddia etse de, istatistiksel oyunlarla 2 katından fazlasına çıkartmaktadır.
2) Grev yasaklarının alanı genişletilmektedir.
3) Devletin çalışma hayatına müdahalesi barajlar ve yetki prosedürleri ve işkollarının tespitinde devlet kurumlarının inisiyatifi devam ettirilmektedir.
4) İşçi sayıları konusunda kurumlar arası tutarsızlık devam ederken, uluslar arası sözleşmeler ayaklar altına alınarak devamında ısrar edilen barajlar keyfi olacaktır.
5) Güvencesizlerin, taşeronların örgütlenmesi konusunda kolaylaştırıcı ve koruyucu hiö bir önlem yoktur.
6) Herkes için tanınması gereken sendikal haklar kayıtlı işçilerle sınırlandırılmıştır.
7) işyeri ve işletme barajları sürmektedir.
DİSK, ILO sözleşmelerine, Avrupa Sosyal Şartı’na ve ülkemiz sendikal hareketinin ihtiyaçlarına uymayan Kanun tasarısına karşı, İktidarı, Anayasa’nın 90. Maddesine uygun hareket etmeye, hükümet olarak yükümlülüklerini yerine getirmeye; Üçlü Danışma Kurulu’nun diğer bileşenlerini de uluslararası sözleşmelerle belirlenmiş ve Anayasa ile güvence altına alınmış haklarımıza saygı göstermeye ve 12 Eylül yasaklarına karşı çıkmaya davet etmektedir.