DİSK-AR: Ücretli sefalete 4 kuruş zam
ASGARİ ÜCRETLİ SEFALET DEVAM EDİYOR!
TEMMUZ ZAMMI ÖĞÜN BAŞINA 4 KURUŞA DENK GELİYOR
ASGARİ ÜCRETLİ KÖTÜ KOŞULLARDA BARINIYOR, ÇOCUĞUNA EĞİTİM VEREMİYOR, SAĞLIKLI BESLENEMİYOR
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü DİSK-AR’ın, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İstatistikleri üzerinden yaptığı hesaplamaya göre, eşi çalışmayan ve iki çocuklu bir asgari ücretli Temmuz 2014 tarihinde elde edeceği geliri ile gıdaya ancak 9 TL ayırabilecek. Buna göre asgari ücretlinin üç öğün için kişi başına ayırabildiği tutar 2,25 TL olurken, öğün başına bu tutar sadece 75 kuruş düzeyinde kalmakta. Bu miktar ocak ayında 71 kuruştu. Dolayısıyla 2014 yılı temmuz zammı öğün başına sadece 4 kuruşa denk gelmektedir.
Raporda, en yoksul yüzde 20’lik kesimin yaşamını sürdürebilmek için gelirinin ancak yüzde 29’unu gıda harcamalarına ayırabildiğine dikkat çekilerek, Temmuz ayı zammıyla eşi çalışmayan ve 2 çocuklu bir asgari ücretlinin, asgari geçim indirimli aylık 931 TL’lik gelirinden gıda için günlük ayırdığı 9 TL ile hem eşinin hem kendinin hem de çocuklarının karnını doyurmak zorunda olduğu ifade edildi.
Rapora göre Mayıs 2014 tarihi itibari ile ortalama kira bedeli 596 TL’yi bulurken, asgari ücretlinin kira ve diğer konut harcamaları için ayırabildiği tutar sadece 311 TL. Buna göre asgari ücretli en sağlıksız çevrede, kentsel donatı hizmetlerinin en az olduğu, deprem riski altındaki konutlarda yaşamak zorunda bırakılıyor. Sefalet sadece sofrada değil, sağlıksız konutlarda da asgari ücretliyi buluyor.
Raporda asgari ücretlinin, çalıştığı işyerinin servis imkânı yoksa işyerine ulaşımının bile büyük bir sorun olduğu vurgulanıyor. Tek bir belediye otobüs biletinin Türkiye ortalamasında 1,68 TL olduğu koşullarda, asgari ücretlinin ulaşım için ayırabildiği günlük pay sadece 2,8 TL, bu gelirle bulunduğu yerden hareket etmesi bile imkansız. Kültür ve eğlence için ayırabildiği pay toplamda aylık 14,4 TL’yi bulurken, bu miktar ile ne sinema, ne tiyatro ne de maça gidebilmek mümkün. Sinema bileti ortalama 12 TL, tiyatro 25 TL. Isınma, bakım, onarım, temizlik ve hatta kadro eksikliği nedeni ile öğretmen ihtiyacı, kaynak yokluğu bahanesi ile velilerin ödediği katkı paylarına teslim edilen eğitim koşularında, asgari ücretli çocuğuna defter kalem bile alamayacak durumda. Okul tercihleri büyük oranda, yoksul ve kaynak yokluğundan eğitim veremez durumdaki okullar. Yani asgari ücretlinin çocuğunu okutması, aylık çocuk başına 2,9 TL’lik ayrılan pay ile yokluktan dolayı neredeyse mucize.
Asgari ücretlinin ortalama fiyatlı bir buzdolabını alması için, ev eşyası için ayırabildiği 53,1 TL ile başka hiçbir eşya almaksızın 27 ay çalışması gerekiyor.
Rapora göre özetle asgari ücretliden, öğün ve kişi başına 75 kuruşla karnını doyurması, 1 buzdolabı için 27 ay çalışması, 311 TL’ye barınması ve ısınması, çocuk başına 2,9 TL’lik eğitim harcaması ile çocuklarını yetiştirmesi bekleniyor.
Raporun sonuç bölümünde, asgari ücretin bu düzeyde belirlenmesinin, sefalette ısrar anlamına geldiği ifade edilerek, işçilerin talebinin asgari ücretin, bir işçinin ailesi ile birlikte asgari olarak temel ihtiyaçlarını karşılayacak, işçiyi kimseye muhtaç etmeyecek bir düzeyde belirlenmesi ve sefaletin son bulması olduğu ifade edildi. “Asgari ücretliyi enflasyona ezdirmedik” söyleminin, aslında asgari ücretliyi daha da yoksullaştırmadık anlamına geldiğine dikkat çekilen raporda, dünyanın hiçbir yerinde hükümetlerin ücretlerde erimeye yol açmadık diye övünmediği belirtildi. Raporda şu görüşlere yer verildi:
“Asgari ücretin ekonomik büyüme ve verimlilik artışından pay almaması, üretilen kaynakların belirli ellerde toplanması anlamına gelmektedir. Gelir dağılımını düzenleyici bir rol oynaması beklenen asgari ücretin, açlık sınırının bile altında belirlenmesi vicdanları zedelemektedir. Asgari ücretin, temel gereksinimleri karşılayacak bir biçimde ele alınması gerekmektedir. Ne yazık ki, 2014 yılı için belirlenen rakamlar raporda da görüldüğü gibi sefaletin sürdürülmesi anlamına gelmektedir.”
ASGARİ ÜCRETLİ NEYE NE KADAR AYIRABİLİYOR? |
|||||||
Harcama Grubu | Harcama Kalıbı (%) | Harcama miktarı (TL) | Günlük harcama (TL) | ||||
Gıda ve alkolsüz içecekler |
29,0 |
269,6 |
9,0 |
||||
Alkollü içecek, sigara ve tütün |
4,9 |
46,0 |
1,5 |
||||
Giyim ve ayakkabı |
4,3 |
40,1 |
1,3 |
||||
Konut ve kira |
33,4 |
310,9 |
10,4 |
||||
Ev eşyası |
5,7 |
53,1 |
1,8 |
||||
Sağlık |
1,9 |
17,3 |
0,6 |
||||
Ulaştırma |
9,0 |
84,2 |
2,8 |
||||
Haberleşme |
3,0 |
27,9 |
0,9 |
||||
Kültür, eğlence |
1,6 |
14,4 |
0,5 |
||||
Eğitim hizmetleri |
0,6 |
5,8 |
0,2 |
||||
Otel, lokanta, pastane |
3,5 |
32,9 |
1,1 |
||||
Çeşitli mal ve hizmetler |
3,1 |
29,1 |
1,0 |
||||
Toplam |
100,01 |
931,2 | |||||
Not: Hesaplamada 4 kişilik bir aile üzerinden yapıldığı için, eşi çalışmayan ve 2 çocuklu bir asgari ücretlinin, asgari geçim indiriminden kaynaklı geliri de hesaba katılmıştır. Bekar bir asgar ücretli için söz konusu ücret 846 TL’dir.
Kaynak: TÜİK 2012 yılı Hanehalkı Tüketim Harcaması Araştırması gelire göre en yoksul % 20 için tüketim kalıbı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İstatistikleri
Raporda çözüm olarak “asgari ücretin, temel gereksinimleri karşılayacak insanca yaşam ücreti olarak ele alınması gerekmektedir denildi” ve DİSK’in önerileri sıralandı:
- Asgari ücret, işçinin ailesi ile birlikte tüm zorunlu ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde, insan onuruna yakışan bir düzeyde tespit edilmelidir.
- Asgari Ücret Tespit Komisyonu lağvedilmeli, asgari ücretin belirlenmesi süreci bir toplu pazarlık süreci olarak ele alınmalıdır.
- Görüşmeler kamuoyuna açık hale getirilmeli, anlaşmazlık durumunda işçilerin üretimden gelen güçlerini kullanabilecekleri yasal zeminler oluşturulmalıdır.
- Asgari ücretin herkese bölge, yaş, işkolu vb. ayrımı yapılmaksızın aynı oranda belirlenmesi esas alınmalı, bölgesel asgari ücrete uygulanması yolundaki girişimlerden uzak durulmalıdır.
- Asgari ücret gelir dağılımını düzenleyici yönde belirlenmeli ve ekonomik büyümeden pay almalıdır.
- Asgari ücretlinin geçim haddi ile enflasyon arasındaki uyumsuzluğun yoksullaştırıcı etkisi göz önüne alınarak, enflasyon verilerinde temel harcama kalemleri dikkate alınmalı, TÜFE sepeti emek örgütlerinin katılımı ile belirlenmeli ve denetlenmelidir.
- Asgari ücretle çalışanlar için elektirik, su, doğalgaz kullanımı asgari ihtiyaç sınırına kadar ücretsiz olmalıdır.
- Sabah 6.00-9.00 ile akşam 18.00-21.00 saatleri arasında ulaşım parasız olmalıdır.
- Eğitimde hiçbir ad altında para alınmamalı, eğitimin okul dışı giderleri devlet tarafından karşılanmalı, sağlık tümüyle parasız olmalıdır.
- Asgari ücret vergi dışı bırakılmalıdır.