Image Map

Gelir dağılımında büyük bozulma!

Emeğin Payı Son 20 Yılın Dibinde! Emeğin Kaybettiğini Sermaye Kazanıyor!

  • Türkiye büyüyor ancak asıl üretici güç olan işçilerin büyümeden aldığı pay azalıyor!
  • 2020 2. çeyrekte emeğin payı yüzde 37 iken 2022 2. çeyrekte yüzde 25,4’e düştü.
  • Sermaye payı 2020-2022 arasında yüzde 42,8’den yüzde 54’e çıktı.
  • 2022 2. çeyrekte cari fiyatlarla sermaye gelirleri yüzde 134,7 büyürken emeğin geliri yüzde 66,4 arttı.
  • Sermaye ortama büyümeden daha hızlı büyürken, emek ortalama büyümenin çok altında kaldı.
  • Sermaye gelirleri 2 yılda emeğin 2 katı kadar arttı.
  • 2 yıl içinde emeğin pastadaki payı 11,6 puan azaldı.
  • Covid-19, yüksek enflasyon ve ekonomik kriz bölüşüm ilişkilerini kötüleştirdi.

Rapora erişmek için tıklayınız.

TÜİK Nisan-Mayıs-Haziran aylarını kapsayan Dönemsel Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2. çeyrek verileri 31 Ağustos 2022’de yayımlandı.

TÜİK’e göre GSYH, enflasyondan arındırılmış, zincirlenmiş hacim endeksi olarak 2022 yılı birinci çeyrek ilk tahminine göre bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 7,3 arttı. Emeğin GSYH içinde payı yüzde 31,5’e düşerken, sermayenin payı yüzde 47,6’ya çıktı.

Gayrisafi yurt içi hasıla (gelir yöntemiyle cari fiyatlarla) 2022 2. çeyrekte (Ocak-Mart, 2022) bir önceki yılın aynı dönemine göre (enflasyondan arındırılmamış olarak) yüzde 114,6 oranında arttı. Aynı dönemde işgücü ödemeleri yüzde 66,4 artarken, net işletme artığı yüzde 134,7 oranında arttı.

2020 yılını 100 kabul ettiğimizde GSYH cari fiyatlarla 100’den 329,5’e çıkarken, emeğin geliri 100’den 227,1’e çıktı. Böylece iki yılda toplam emek gelirleri parasal olarak yüzde 127,1 oranında artmış oldu. Aynı dönemde sermaye gelirleri ise 100’den 414,8’e yükselerek yüzde 314,8 oranında arttı. Sermaye gelirleri parasal olarak emeğin iki katı kadar artmış oldu.

2021 ve 2022 yıllarında üst üste emek geliri ortalama GSYH büyümesinin oldukça altında kalırken sermaye geliri ortalama GSYH büyümesinin çok üzerinde arttı. Bu durum gelirin sınıfsal dağılımını kötüleştirdi.

Öte yandan Covid-19 salgınının bölüşüm ilişkilerini kötüleştirdiğini söylemek mümkündür. GSYH’den emeğin ve sermayenin aldığı pay 2020’den bu yana açılma eğilimi gösteriyor. Pandemi ve yüksek enflasyon emeğin payını keskin biçimde düşürürken bölüşüm ilişkilerinin daha da kötüleşmesine yol açtı. Yüzde 25,4’lük emek payı son 20 yılın en düşük düzeyi anlamına geliyor.

ITUC ETUC